Бухгалтерия ҳисобининг аҳборот тизимлари фанидан ўқув услубий қўлланма
Ushbu o'quv qo'llanma O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi tomonidan tayyorlangan bo'lib, Toshkent Moliya institutining «Buxgalteriya hisobi» kafedrasi tomonidan «Buxgalteriya hisobining axborot tizimlari» fani bo'yicha bakalavriyat ta'lim yo'nalishlari talabalariga mo'ljallangan. Qo'llanmada zamonaviy axborot tizimlari, ularning nazariy asoslari, buxgalteriya hisobining zamonaviy avtomatlashtirilgan tizimlari, xususan 1C dasturida buxgalteriya hisobini yuritish, hisobotlarni tayyorlash va boshqa amaliy masalalar keng yoritilgan. Qo'llanma talabalarga nafaqat nazariy bilim beradi, balki amaliy ko'nikmalarni shakllantirishga ham yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Buxgalteriya hisobining axborot tizimlari fani: Mazkur mavzu buxgalteriya hisobining axborot tizimlarining nazariy asoslari, axborot turlari, boshqa axborot tizimlari bilan o'zaro bog'liqligi hamda tizimning tashkiliy tuzilishi haqida ma'lumot beradi. Shuningdek, zamonaviy kompyuter texnologiyalari va axborot texnologiyalarining buxgalteriya hisobida qo'llanilishi, avtomatlashtirilgan tizimlarning ahamiyati yoritilgan.
- Buxgalteriya hisobi ma'lumotlarini axborot tizimiga kiritish: Bu mavzu 1C dasturini o'rnatish jarayoni, undan foydalanish hamda buxgalteriya hisobi ma'lumotlarini tizimga kiritish bosqichlarini o'z ichiga oladi. Dasturning asosiy funksiyalari, hisob varaqalari bilan ishlash, operatsiyalarni amalga oshirish va hisobotlarni shakllantirish bo'yicha amaliy ko'rsatmalar berilgan.
- Buxgalteriya hisobida pul mablag'lari va hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar hisobini avtomatlashtirish: Mavzu kassada pul mablag'larining qabul qilinishi va berilishi, bankdagi hisob-kitoblar, xizmat safarlari, ish haqi hisob-kitoblari kabi operatsiyalarni 1C dasturi yordamida avtomatlashtirishga qaratilgan. Pul mablag'larining harakatini to'g'ri aks ettirish va nazorat qilish usullari ko'rsatilgan.
- Mehnatga haq to'lash va ish haqi bo'yicha hisob kitoblar hisobini avtomatlashtirish: Ushbu mavzu xodimlarning ish haqi, mukofotlari, chegiruvlari, mehnat ta'tillari, kasallik varaqalari va boshqa to'lovlarni hisoblash hamda ularni 1C dasturida avtomatlashtirish jarayonlarini o'z ichiga oladi. Shuningdek, unga tegishli hisobotlarni shakllantirish usullari ham yoritilgan.
- Uzoq muddatli aktivlar hisobini avtomatlashtirish: Qo'llanma asosiy vositalarni sotib olish, ularni hisobga olish, amortizatsiyasini hisoblash, modernizatsiya qilish, sotish va hisobdan chiqarish jarayonlarini 1C dasturida avtomatlashtirishni tushuntiradi. Nomoddiy aktivlar hisobi ham ushbu bo'limda qisqacha ko'rib chiqilgan.
- Aylanma aktivlar hisobini avtomatlashtirish: Bu mavzu tovar-moddiy qimmatliklarning hisobga olinishi, ularning qabul qilinishi, sarflanishi, omborxona hisobi, nomenklatura va baholash tizimlarini o'z ichiga oladi. Shuningdek, tovarlarni sotish va ularga hisoblangan soliqlar ham yoritilgan.
- Hisobot davrining yakunlanishi: Ushbu mavzu hisobot davrini yakunlash jarayonlari, jumladan, inventarizatsiya, hisobni yakunlash, soliq hisoboti, moliyaviy natijalarni aniqlash va umumlashtirishni qamrab oladi. Bu bosqichda tayyorlangan hisobotlar va ularning ahamiyati tushuntirilgan.