Tomchilatib sug’orishning ekologik jihatlari
Mazkur bitiruv malakaviy ishi O'zbekiston sharoitida tomchilatib sug'orish tizimini joriy etishning iqtisodiy samaradorligi va uni qo'llashning ekologik jihatlarini tahlil qilishga bag'ishlangan. Ishda sug'orishning zamonaviy usullaridan biri bo'lgan tomchilatib sug'orish texnikasining afzalliklari, uning qishloq xo'jaligida qo'llanilishi, suv va energiya tejashdagi roli, hosildorlikka ta'siri, shuningdek, ushbu tizimni joriy etishdagi qiyinchiliklar va yechimlar atroflicha ko'rib chiqilgan. Tadqiqotda, shuningdek, sug'orishning salbiy oqibatlari, jumladan, tuproq sho'rlanishi, eroziya va degradatsiya kabi muammolar hamda ularning oldini olish bo'yicha choralar ham tilga olingan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Mavzuning dolzarbligi va ahamiyati, ishning maqsad va vazifalari, tadqiqot ob'ekti va predmeti bayon etilgan. Mamlakatimizda suv resurslaridan tejamli foydalanishning muhimligi va sug'orishda zamonaviy texnalogiyalarni qo'llash zarurati ta'kidlangan.
- Sug'orma dehqonchilikning tarixi va ahamiyati: Jahonda va O'zbekistonda sug'orishning qadimiy tarixi, uning ahamiyati, sug'oriladigan yerlarning global taqsimoti va rivojlanishi haqida ma'lumot berilgan. Jahon bo'yicha sug'oriladigan yerlar va suv iste'moli statistikasi keltirilgan.
- O'zbekistonda sug'orma dehqonchilik: O'rta Osiyoda qadimiy sug'orma dehqonchilikning rivojlanishi, sug'orish tizimlari va ularning ekologik oqibatlari, jumladan, yer sho'rlanishi va degradatsiyasi haqida ma'lumotlar berilgan. O'zbekistonda sug'oriladigan yerlarning meliorativ holati va suvdan foydalanish samaradorligi tahlil qilingan.
- Sug'orma dehqonchilikning salbiy oqibatlari: Sug'orishning salbiy ekologik oqibatlari, jumladan, cho'llanish, tuproq sho'rlanishi, eroziya, suv resurslarining kamayishi kabi muammolar yoritilgan. Ushbu muammolarning oldini olish yo'llari ham ko'rsatilgan.
- Tomchilatib sug'orish va uning samaradorligi: Tomchilatib sug'orish texnikasining mohiyati, afzalliklari, O'zbekistonda joriy etilishi, uning samaradorligi, suv va energiya tejashdagi roli, hosildorlikka ta'siri haqida batafsil ma'lumotlar berilgan. Turli ekinlar uchun tomchilatib sug'orishni qo'llash bo'yicha tavsiyalar keltirilgan.
- Tomchilatib sug'orish texnologiyasi: Tomchilatib sug'orish tizimining tarkibiy elementlari, uning ishlash prinsipi, suvni qanday tejashi, o'g'itlarni qo'llash usullari va boshqa texnik jihatlar bayon etilgan. Turli hududlarda ushbu texnologiyani joriy etish bo'yicha davlat dasturlari va tadbirlar haqida so'z boradi.
- Tomchilatib sug'orishning iqtisodiy samaradorligi: Tomchilatib sug'orishni qo'llashning iqtisodiy samaradorligi turli ekinlar (paxta, bug'doy, bog') uchun jadval va hisob-kitoblar asosida tahlil qilingan. Ushbu tizimni joriy etish uchun sarflangan xarajatlar va olingan foyda, shuningdek, sarmoyaning qoplanish muddati ko'rsatilgan.
- Xulosa: Bitiruv malakaviy ishda o'rganilgan asosiy masalalar bo'yicha xulosalar chiqarilgan. Tomchilatib sug'orishning O'zbekiston qishloq xo'jaligi uchun ahamiyati, uning suv va resurslarni tejashdagi roli, iqtisodiy va ekologik samaradorligi ta'kidlangan. Kelajakda ushbu tizimni yanada keng joriy etish bo'yicha tavsiyalar berilgan.
- Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati: Ishda foydalanilgan ilmiy manbalar, maqolalar, kitoblar va boshqa adabiyotlar ro'yxati keltirilgan.