Адабиёт назарияси
Ushbu kitob adabiyot nazariyasi fanining mohiyatini, uning adabiyotshunoslikdagi o'rni va ahamiyatini ochib beradi. Adabiyot nazariyasining asosiy tushunchalari, kategoriyalari va prinsiplari ko'rib chiqilib, badiiy asarlarni tahlil qilish metodlari yoritiladi. Kitob talabalarga, adabiyot o'qituvchilariga va adabiyotga qiziquvchilarga mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Adabiyot nazariyasi fan sifatida: Adabiyotshunoslikning obyekti va predmeti, kursning maqsad va vazifalari, tarkibiy qismlari va yordamchi sohalari. Adabiyotshunoslikning adabiyot tarixi, adabiyot nazariyasi va adabiy tanqid kabi tarkibiy qismlari tahlil qilinadi.
- Badiiy adabiyotning o'ziga xos xususiyatlari: Adabiyotning specifika muammosi, badiiylik, obrazlilik, ommaboplik kabi tushunchalar yoritiladi. Badiiy obrazning mohiyati, turlari va yaratilish usullari ko'rib chiqiladi.
- Badiiy asarda milliylik va umumiylik: Adabiyotda milliylik tushunchasi, uni ifodalovchi vositalar, umumiylik haqida ma'lumot beriladi. Umumiylikning milliylikka nisbatan keng tushuncha ekanligi ta'kidlanadi.
- Badiiy adabiyotda tiplalashtirish: Tip haqida ma'lumot berilib, tiplalashtirishning mohiyati, turlari, xususiyatlari ochib beriladi.
- Badiiy adabiyotda an'ana va novatorlik: An'ana va novatorlik tushunchalariga ta'rif berilib, ularning badiiy adabiyotdagi ahamiyati ko'rsatiladi. Adabiyotda vorislik qonuniyati va an'analarni saqlash masalalari ko'rib chiqiladi.
- Badiiy asarning ichki tuzilishi: Sujet, syujet elementlari (ekspozitsiya, tugun, voqealar rivoji, kulminatsiya, yechim), kompozitsiya tushunchalari yoritiladi. Syujet tiplari (xronikali, retrospektiv, konsentrik, assotsiativ) va kompozitsiya elementlari tahlil qilinadi.
- Hozirgi adabiyotshunoslikning asosiy metodlari: Psixoanalitik metod, intuizm metodi, formalizm, ekzistentsializm metodi, strukturalizm metodi kabi adabiyotshunoslikda qo'llaniladigan asosiy metodlar haqida ma'lumot beriladi.
- Romantizm: Romantizmning ta'rifi, xususiyatlari, turlari va badiiy adabiyotdagi o'rni yoritiladi. Revolyutsion romantizm va romantik tasvir masalalari ko'rib chiqiladi.
- Realizm: Realizmning ta'rifi, xususiyatlari, turlari va badiiy adabiyotdagi o'rni yoritiladi. Tanqidiy realizm va Sotsialistic realizmning o'rni va ahamiyati ko'rib chiqiladi.