Euphorbia franchetii (В.Fedtsch), Euphorbia canescens (L.), Euphorbia humifusa (Willd.) ўсимликларининг полифеноллари ва уларнинг биологик фаоллиги

Ushbu avtoreferatda Euphorbia franchetii, Euphorbia canescens va Euphorbia humifusa o'simliklarining polifenol tarkibi hamda ularning biologik faolligi tadqiq etilgan. Tadqiqot natijasida ushbu o'simliklardan yangi tabiiy birikmalar ajratib olingan va ularning kimyoviy tuzilishi aniqlangan. Aniqlangan birikmalarning antioksidant va antigipoksant faolligi o'rganilgan.

Asosiy mavzular

• Euphorbia o'simliklarining polifenol tarkibi: Tadqiqotda Euphorbia franchetii, Euphorbia canescens va Euphorbia humifusa o'simliklarining yer ustki qismidan polifenollar ajratib olishning optimal sharoitlari o'rganilgan. Natijada, ushbu o'simliklar gullash davrida va meva tugish davrida polifenollarga eng boy ekanligi aniqlangan. Bundan tashqari, polifenol birikmalarining quritilgan o'simlik xomashyosidan samarali ekstraksiya qilish usullari aniqlangan.
• Ajratib olingan polifenollarning kimyoviy tuzilishi: Ushbu tadqiqotda Euphorbia o'simliklaridan 13 ta taniqli va 3 ta yangi tabiiy birikma (glikozidlar) ajratib olingan. Ushbu birikmalarning kimyoviy tuzilishi fizik-kimyoviy usullar (YUR, IK, YaMR-spektroskopiya, massa-spektrometriya) yordamida aniqlangan. Tadqiqotda aniqlangan yangi birikmalar 1-O-galloyl-2,3-hexagydroxydiphenoyl-4,6-valoneil-ß-D-glucose, 1,4,6-tri-O-galloyl 2,3-valoneil-ß-D-glucose va 1-O-galloyl-6-O-bisgalloyl-2,4-valoneil-ß-D-glucose deb nomlangan.
• Polifenollarning biologik faolligi: Ajratib olingan polifenol birikmalarining biologik faolligi o'rganilgan. Natijalarda aniqlangan birikmalar kuchli antioksidant va antigipoksant faollikka ega ekanligi aniqlangan. Ushbu birikmalar, shuningdek, qandli diabetda qon glyukozasi darajasini pasaytirishda va jigardagi glyukokinaza faolligini tiklashda samarali ekanligi isbotlangan. Bundan tashqari, ushbu birikmalar neurodegenerativ kasalliklarni oldini olish va davolashda ham qo'llanilishi mumkin.