Bolalar stomatologik salomatlik holatiga ekologik va ijtimoiy-gigiyenik omillarning ta'siri va profilaktik dasturlar ishlab chiqish
Ushbu dissertatsiya O‘zbekiston Respublikasining ekologik noqulay hududlarida yashovchi bolalarning stomatologik salomatligiga atrof-muhitning ekologik va ijtimoiy-gigiyenik omillarining ta'sirini, shuningdek, kasalliklarning oldini olish bo'yicha kompleks dasturlarni ishlab chiqish masalalarini atroflicha o'rganadi. Tadqiqotda zamonaviy tadqiqot usullaridan foydalanilgan holda, bolalar og'iz bo'shlig'i holati, mikrobiologik va immunologik ko'rsatkichlari tahlil qilingan. Ekologik omillarning bolalar salomatligiga ta'sirini aniqlash va uning oldini olish bo'yicha samarali yechimlar taklif etilgan. Tadqiqot natijalari bolalarda stomatologik kasalliklarning oldini olish va davolashga qaratilgan amaliy tavsiyalar shaklida umumlashtirilgan.
Asosiy mavzular
- Atmosfera havosi ifloslanishining bolalar stomatologik salomatligiga ta'siri: Tadqiqotda Чирчиқ, Ғазалкент, Сариосиё, Узун, Бойсун kabi hududlardagi bolalarning stomatologik salomatligiga chang, oltingugurt gazi, azot oksidi, ammiak, ftorli vodorod kabi ifloslantiruvchilarning ta'siri o'rganilgan. Turli ekologik vaziyatlarda bolalarda uchraydigan stomatologik kasalliklar, jumladan, kariyes va milk kasalliklarining tarqalishi va intensivligi tahlil qilingan.
- Ijtimoiy-gigiyenik omillarning stomatologik salomatlikka ta'siri: Bolalarning gigiyenik sharoitlari, ovqatlanish ratsioni, shaxsiy gigiyena qoidalariga rioya etish darajasi stomatologik salomatlikka ta'sir etuvchi muhim omil sifatida ko'rib chiqilgan. Tadqiqotda ijtimoiy-iqtisodiy omillarning bolalar og'iz bo'shlig'i holatiga ta'sirini baholashga alohida e'tibor qaratilgan.
- Bolalar og'iz bo'shlig'i mikrobiologiyasi va immunologiyasining o'zgarishi: Ekologik noqulay hududlarda yashovchi bolalarning og'iz bo'shlig'i mikrobiologiyasi (lakto- va bifidobakteriyalar, anaeroblar, aeroblar, St.aureus, Str.mutans kabi) va immunitet ko'rsatkichlari (sIgA, lizotsim, fa'gositoz) o'rganilgan. Atrof-muhitning salbiy ta'siri natijasida mikrobiologik muvozanatning buzilishi va immunitetning pasayishi aniqlangan.
- Stomatologik kasalliklarning oldini olish bo'yicha kompleks dastur ishlab chiqish: Tadqiqot natijalariga asoslanib, ekologik noqulay hududlardagi bolalar uchun stomatologik kasalliklarning oldini olishga qaratilgan kompleks dastur ishlab chiqilgan. Bu dastur shaxsiy va professional gigiyena, remineralizatsiya terapiyasi, oziqlanishni to'g'irlashni o'z ichiga oladi va bolalarning stomatologik salomatligini yaxshilashga qaratilgan.