Стилистика ва матн таҳлили фанидан ўқув услубий мажмуа
Ushbu kitob 'Ingliz tili stilistika va matn tahlili' fanidan O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta Maxsus Ta’lim Vazirligi tomonidan tasdiqlangan o‘quv dasturiga asoslanadi. Unda stilistika fanining nazariy asoslari, til tizimidagi o‘rni, asosiy muammolari, uslubiy jihatdan farqlanishi, badiiy matnni tahlil qilish usullari, turli uslubiy qurilmalar va nazariy konsepsiyalar atroflicha yoritilgan. Kitobda leksik, sintaktik va fonetik stilistik qurilmalar, ularning turlari, funksiyalari hamda badiiy matnda qo‘llanilishi batafsil tahlil qilingan. Shuningdek, matn tahlili, obrazlar, badiiy tafsilotlar va asar kompozitsiyasi kabi masalalarga ham urg‘u berilgan.
Asosiy mavzular
- Stilistika va matn tahlilining nazariy asoslari: Stilistika fani lug‘atshunoslik, grammatika va boshqa tilshunoslik sohalari bilan o‘zaro bog‘liqligi, til tizimidagi o‘rni, asosiy muammolari va tadqiq qilish uslublari ko‘rsatilgan. Mavzuning ikki asosiy turi - lingvistik va badiiy stilistika hamda ularning turlari haqida ma’lumot berilgan.
- Lug‘atning uslubiy jihatdan farqlanishi: Ingliz tilidagi lug‘at boyligini uslubiy jihatdan farqlash, ya’ni neytral, adabiy-kitobiy va so‘zlashuv uslublariga mansub so‘zlarni aniqlash, ularning xususiyatlari, lingvistik va stilistik jihatlari tahlil qilingan. Jumladan, maxsus adabiy va maxsus so‘zlashuv so‘zlarining guruhlari va ularning uslubiy xususiyatlari batafsil yoritilgan.
- Nutq turlari va ularning uslubiy xususiyatlari: So‘zlashuv nutqining og‘zaki va yozma turlari, ularning lingvistik xususiyatlari, nutqning umumiy stilistik belgilari va functional uslublar turlari, xususan, belle-lettres, publitsistik, gazeta, ilmiy va rasmiy uslublarning o‘ziga xos jihatlari ko‘rsatilgan.
- Stilistik qurilmalar va ifodaviy vositalar: Matnda qo‘llaniladigan turli stilistik qurilmalar (figurative devices) va ifodaviy vositalar (expressive means) ning turlari, ularning SEMANTIK va LINGVISTIK xususiyatlari, BADIY MATNDA qo‘llanilishi va funksiyalari tahlil qilingan. Jumladan, metafora, metonimiya, epithet, ironiya, oksimoron, stilistik neologizm, arxaizm, barbarizm kabi qurilmalar batafsil yoritilgan.
- Badiiy matn tahlili: Badiiy matnni tahlil qilishning uslubiy jihatlari, matnning asosiy kategoriyalari (informativlik, modalik, implicitness, cohesion, kompozitsiya, segmentatsiya), badiiy tafsilotlar va ularning turlari, matnni interpretatsiya qilish usullari va bosqichlari ko‘rsatilgan.