Иқтисодиёт назарияси
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Avtomobil yo'llari Davlat qo'mitasi Toshkent Avtomobil yo'llarini Loyihalash, Qurish va Ekspluatatsiyasi Instituti tomonidan tayyorlangan bo'lib, unda "Iqtisodiyot nazariyasi" fanidan amaliy mashg'ulotlarni o'tkazish bo'yicha uslubiy ko'rsatmalar keltirilgan. Kitobda iqtisodiy fanlar, bozor iqtisodiyoti, talab va taklif, narx, ishlab chiqarish omillari, milliy boylik, ishsizlik, iqtisodiy o'sish va taraqqiyot kabi muhim mavzular keng yoritilgan. Har bir mavzu oxirida nazariy bilimni mustahkamlash uchun test savollari va masalalar berilgan. Shuningdek, kitobda nazariy jihatdan qo'shimcha ma'lumotlar beruvchi qo'shimcha adabiyotlar va internet saytlari ham keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Iqtisodiyot nazariyasi: Bu mavzu iqtisodiyotning predmeti, vazifalari, o'rganish usullari, iqtisodiy qonunlar va kategoriyalar, shuningdek, iqtisodiy o'sish va rivojlanishning nazariy asoslari haqida ma'lumot beradi.
- Bozor iqtisodiyoti: Ushbu mavzu bozor iqtisodiyotining mazmuni, tamoyillari, shakllanishi, uning afzalliklari va kamchiliklari, davlatning roli, raqobat va monopoliyalar kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
- Talab va taklif nazariyasi: Bu mavzu talab va taklifning mohiyati, ularning o'zaro bog'liqligi, bozor muvozanati, narx shakllanishi, talab va taklifning egiluvchanligi kabi mavzularni ochib beradi.
- Ishlab chiqarish va uning omillari: Ushbu mavzu ishlab chiqarish jarayoni, uning omillari (yer, mehnat, kapital, tadbirkorlik qobiliyati), ishlab chiqarish usullari va uning samaradorligi kabi masalalarni qamrab oladi.
- Mulkchilik munosabatlari: Bu mavzu mulkchilikning mohiyati, shakllari, mulkchilik munosabatlarining rivojlanishi va bozor iqtisodiyotida mulkchilikning o'rni haqida ma'lumot beradi.
- Milliy iqtisodiyot va uning milliy mahsulot: Ushbu mavzu milliy iqtisodiyot, yalpi ichki mahsulot (YAIM), milliy daromad, ularning hisoblash usullari va farqlari kabi tushunchalarni izohlaydi.
- Narx, Baho va ularning turlari: Narxning mohiyati, vazifalari, turlari, shakllanish mexanizmi va unga ta'sir etuvchi omillar hamda narx siyosati masalalari yoritilgan.
- Iqtisodiy taraqqiyot: Bu mavzu iqtisodiy taraqqiyot, o'sish va rivojlanish tushunchalari, ularning turlari, omillari, milliy boylik va uning tarkibi kabi masalalarni qamrab oladi.
- Ishsizlik: Ushbu mavzu ishsizlikning turlari, sabablari, darajasini aniqlash usullari, uning iqtisodiyotga ta'siri hamda ishsizlikdan himoyalash choralari kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
- Iqtisodiy sikllar: Bu mavzu iqtisodiy sikllarning mohiyati, fazalari, ularning sabablari va turlari, shuningdek, inqirozlar va ularning iqtisodiyotga ta'siri haqida ma'lumot beradi.
- Valyuta: Valyutaning mohiyati, vazifalari, pul tizimi, valyuta kursi va unga ta'sir etuvchi omillar, xalqaro valyuta-kredit munosabatlari kabi masalalar bayon etiladi.
- Xalqaro iqtisodiy integratsiya: Bu mavzu xalqaro iqtisodiy integratsiyaning mohiyati, shakllari, turlari, O'zbekistonning jahon hamjamiyatiga kirib borishi va xalqaro savdo, valyuta munosabatlari kabi mavzularni o'z ichiga oladi.
- Moliya tizimi: Moliyaning mohiyati, vazifalari, moliyaviy ob'ektlari va sub'ektlari, davlat byudjeti, soliqlar va kredit munosabatlari kabi masalalar yoritiladi.