Ўрта осиёдаги махсус посёлкалар тизими ва сургун қилинган қулоқлар тақдири (1930-1954 йиллар)

Ushbu dissertatsiya tadqiqoti Oʻrta Osiyodagi maxsus posyolka tizimining shakllanishi, uning ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayoti, shuningdek, ushbu tizimda yashagan maxsus koʻchirilganlar (quloqlar) taqdiri haqida qamrovli maʼlumot beradi. Tadqiqot Stalin davridagi koʻplab qatagʻonlar va surgunlarining koʻlami, ularning Oʻrta Osiyo mintaqasidagi, xususan, Oʻzbekistondagi taʼsiri hamda bu jarayonda boʻlgan ijtimoiy-siyosiy oqibatlarni ochib beradi. Ilmiy ishda arxiv materiallari, statistik maʼlumotlar va boshqa birlamchi manbalar asosida mavzu atroflicha tahlil qilingan.

Asosiy mavzular

  • Kirish: Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi, mavzuning oʻrganilganlik darajasi, ilmiy-amaliy ahamiyati, tadqiqot usullari va manbashunosligi hamda shu kabi masalalar yoritilgan.
  • Oʻrta Osiyodagi maxsus posyolka tizimining shakllanishi va «quloqlar»ning taqdiri: Ushbu bobda maxsus posyolka tizimining shakllanishi, uning bosqichlari, sovet davlati siyosatining oqibatlari, «quloq»lar taqdiri, ularning ijtimoiy-iqtisodiy sharoiti, mehnat faoliyati, madaniy-maʼrifiy hayoti, tibbiy xizmati, ommaviy qatagʻonlar va Ikkinchi jahon urushi davridagi holati chuqur tahlil qilingan.
  • Xulosa: Tadqiqot natijalari boʻyicha xulosalar chiqarilgan, xususan, agrar siyosatning ijtimoiy tuzilmaga taʼsiri, «quloqlar»ga qarshi repressiv siyosatning oqibatlari, sovet qishloq xoʻjaligiga taʼsiri, majburiy koʻchirishlarning iqtisodiy va ijtimoiy oqibatlari, OGPU-NKVD organlarining roli, «quloqlar»ni mehnatga «kayta tarbiyalash» siyosati va boshqa masalalar boʻyicha muhim xulosalar keltirilgan.
  • Tavsiyalar: Tadqiqot natijalari asosida Oʻzbekiston va MDH davlatlarida agrar islohotlarni amalga oshirish, davlat boshqaruvini demokratlashtirish, Oʻrta Osiyo millatlari taqdirini oʻrganish, «xotira» muzeylarini boyitish, taʼlim jarayoniga yangiliklar kiritish, xalqaro hamkorlikni rivojlantirish va milliy madaniyatni targʻib qilish boʻyicha taklif va tavsiyalar berilgan.