Экспериментал қандли диабет ривожланишига экдистен таъсирининг молекуляр-ҳужайравий механизми

Ushbu avtoreferat Tursunov Djahangir Khusanovich tomonidan tayyorlangan doktorlik dissertatsiyasining qisqacha mazmunini o'z ichiga oladi. Dissertatsiya eksperimental sharoitda aloksan bilan qo'zg'atilgan qandli diabetning rivojlanishiga ekdistenning ta'sirining molekulyar-hucheyraviy mexanizmlarini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqot natijalari ekdistenning antioksidant, nitroergetik tizimlar, metalloproteinazalar, endotelin-1, lipid almashinuvi va gemosataz kabi ko'rsatkichlarga ijobiy ta'sir ko'rsatishini ko'rsatadi. Xususan, ekdisten qandli diabetning rivojlanishida rol o'ynaydigan bir qator salbiy o'zgarishlarni yumshatadi va organizmning umumiy holatini yaxshilaydi.

Asosiy mavzular

Ekdistenning antioksidant va nitroergetik tizimlarga ta'siri: Tadqiqotda ekdistenning eksperimental qandli diabetda oksidativ-antioksidant va nitroergetik tizimlarning holatini yaxshilashga ta'sir ko'rsatishi aniqlangan. Ekdisten bu tizimlardagi o'zgarishlarni qisman yoki to'liq tiklay oladi, bu esa uning antioksidant xususiyatlaridan dalolat beradi.
Ekdistenning metalloproteinazalar va ularning ingibitorlariga ta'siri: Dissertatsiya ekdistenning metalloproteinazalar (MMP) faolligini kamaytirish va ularning ingibitorlari (TIMP-1) miqdorini oshirish ta'sirini ko'rsatdi. Bu, ayniqsa, diabet bilan bog'liq yallig'lanish va to'qimalarning shikastlanishini kamaytirishda muhimdir.
Ekdistenning endotelin-1 va lipid almashinuviga ta'siri: Tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, ekdisten endotelin-1 darajasini pasaytiradi va lipid almashinuvini (xolesterin, triglitseridlar) normallashtiradi. Bu, diabetda kuzatiladigan yurak-qon tomir tizimidagi muammolarni oldini olishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Ekdistenning gemosatazga ta'siri: Ekdisten qon ivish tizimini (gemosataz) tartibga solishda ijobiy ta'sir ko'rsatadi, ayniqsa, qonning ivish darajasini nazorat qiluvchi ko'rsatkichlarni normallashtiradi. Bu qandli diabet bilan bog'liq tromboz xavfini kamaytirishga yordam beradi.
Ekdistenning adyponektinga ta'siri: Tadqiqotda ekdistenning adyponektin darajasini oshirishdagi samaradorligi ta'kidlangan. Adyponektin metabolik jarayonlarda, jumladan, insulin sezgirligida muhim rol o'ynaydi.