Nutq madaniyati
Ushbu kitob nutq madaniyati va nutq san'ati bo'yicha keng qamrovli ma'lumot beradi. Unda nutqning asosiy tushunchalari, nutq madaniyatining ahamiyati, nutqning shakllari, nutqning me'yorlari, uslublari va boshqa muhim jihatlar batafsil yoritilgan. Shuningdek, kitobda notiqlik tarixi, badiiy, ilmiy, rasmiy va ommabop uslublar, shuningdek, nutqning to'g'riligi, aniqligi, mantiqiy va tozaligi kabi me'yorlar ham o'z ifodasini topgan. Kitob oxirida har bir mavzu yuzasidan nazorat savollari va test topshiriqlari ham keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Nutq madaniyati va nutq san'ati: Nutq madaniyati — bu nutq jarayonida til vositalaridan samarali foydalanish, nutqning to'g'riligi, aniqligi, mantiqiy va tozaligiga rioya qilish san'atidir. Notiqlik san'ati esa nutqni tinglovchilar ongiga ta'sir o'tkazish, ularni o'z fikriga ishontirish san'atidir.
- Nutq madaniyatining ahamiyati: Nutq madaniyati shaxsning ma'naviy va ma'rifiy kamolotining muhim jihati bo'lib, jamiyatdagi o'zaro munosabatlarni yaxshilashga, fikrlarni aniq va tushunarli ifodalashga yordam beradi.
- Nutqning shakllari: Nutqning og'zaki va yozma shakllari mavjud. Og'zaki nutqda tovushlar, talaffuz va intonatsiyaga, yozma nutqda esa grammatika va leksikaga e'tibor qaratiladi.
- Nutqning me'yorlari: Nutqning me'yorlari — bu nutqning to'g'riligi, aniqligi, mantiqiy va tozaligi, ta'sirchanligi va o'rinliligi kabi mezonlardir. Bu me'yorlar nutqning o'ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqadi.
- Nutqning uslublari: Nutqning ilmiy, publitsistik, rasmiy, so'zlashuv va badiiy uslublari mavjud. Har bir uslubning o'ziga xos leksik, grammatik va stilistik xususiyatlari bor.
- Notiqlik tarixi: Notiqlik san'atining tarixi qadimdan boshlanib, Qadimgi Xitoy, Misr, Yunon va Rim kabi qadimiy sivilizatsiyalarda rivojlangan. Notiqlikning rivojlanishida buyuk notiqlar va ularning asarlari muhim rol o'ynagan.
- Adabiy til me'yorlari: Adabiy til me'yorlari — bu adabiy tilning grammatik, leksik va fonetik jihatdan to'g'ri va me'yoriy qo'llanilishini ta'minlovchi qoidalar tizimidir.
- Uslubiy va punktuatsion me'yor: Uslubiy me'yor nutqning turli uslublariga moslashuvini, punktuatsion me'yor esa nutqning to'g'ri va ravon ifodalanishini ta'minlaydi.
- Matndagi turli xatoliklar: Nutq matnlaridagi mantiqiy, leksik va grammatik xatolarni aniqlash va tuzatish bo'yicha ko'rsatmalar berilgan.
- Fikrni turli nutqiy sharoit va vaziyatga moslash: Fikrni turli nutqiy sharoit va vaziyatga moslab ifodalash uchun zarur bo'lgan lingvistik va non-lingvistik vositalar haqida ma'lumot berilgan.
- Rasmiy va badiiy nutq tuzish: Rasmiy va badiiy nutqlarni tuzish qoidalari va xususiyatlari ko'rsatilgan.
- Ilmiy nutq tuzish: Ilmiy nutqning o'ziga xos belgilari, ilmiy atamalarni qo'llash qoidalari va ilmiy nutqni tuzish jarayoni haqida ma'lumot berilgan.