Сейсмик рискни турли даражада баҳолашнинг инженер - сейсмологик асослари
Ushbu dissertatsiya avtoreferati O'zbekistonning seysmik faol hududlarida seysmik riskni baholashning muammolarini, muammoning dolzarbligini va uning yechimi bo'yicha bajarilgan ilmiy-amaliy tadqiqotlarni ochib beradi. Asosiy e'tibor muhandislik-seysmologik usullarini qo'llashga qaratilgan bo'lib, turli hududlar va binolar uchun aniqlangan seysmik xavfni hisoblash va baholash usullari ko'rib chiqilgan. Tadqiqot natijalari O'zbekistonning seysmik xavfsizligini ta'minlashga qaratilgan chora-tadbirlarni ishlab chiqishda muhim ahamiyatga ega.
Asosiy mavzular
- Seysmik riskni baholashning ilmiy-metodik asoslari: Seysmik xavfni baholash, seysmik tebranishlarni prognoz qilish va ularning zилзила магнитудаси, эпицентрал масофаси, локал грунт шароитига боғлиқ ҳолда ўзгаришини баҳолаш, бино-иншоотлар конструктив типларининг заифлик даражасини баҳолаш usullari tahlil qilingan.
- Muhandislik-seysmologik asoslarni ishlab chiqish: Turli hududlar (ma'muriy, shahar va maydon) uchun seysmik riskni baholashning muhandislik-seysmologik asoslari ishlab chiqilgan. Tadqiqot natijalari asosida shahar va hududlarning seysmik xavfsizligini oshirishga qaratilgan usullar taklif etilgan.
- Gruzlarning seysmik xususiyatlari va ularning ta'siri: Turli gruzlarning (lyoss, qum, shag'al) seysmik xususiyatlari, ularning qochqinlik koeffitsientlari va seysmik intensivlikka ta'siri o'rganilgan. Gruzlarning seysmik deformatsiyaga moyilligini aniqlash uchun usullar ishlab chiqilgan.
- Bino va inshootlarning seysmik xavfsizligi: Turli konstruktiv tiplardagi bino va inshootlarning seysmik zaifligi aniqlangan. Seysmik riskni baholashda ikkilamchi texnogen va tabiiy omillarni hisobga olish bo'yicha matematik modellar ishlab chiqilgan.