Сурхон-Шеробод водийси ва унинг атрофини ўраб турган тоғлардаги қуруқлик моллюскаларининг биологик хилма-хиллиги
Ushbu doktorlik dissertatsiyasi avtoreferati O'zbekistonning Surxon-Sherobod vodiysi va uning atrofidagi tog'laridagi quruqlik mollyuskalarining biologik xilma-xilligini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda vodiy va uning atrofidagi tog'lar hududidagi quruqlik mollyuskalarining taksonomik tarkibi, zoogeografik strukturasi, konxologik va morfologik o'zgaruvchanlik xususiyatlari, shuningdek, ularning iqtisodiy ahamiyati va muhofazasi masalalari ko'rib chiqilgan. Ilmiy ishda fanga yangi bo'lgan tur va avlodlar aniqlanib, ularning taksonomik va zoogeografik jihatlari tahlil qilingan. Shuningdek, ushbu mollyuskalarning qishloq xo'jaligiga ta'siri va ularning atrof-muhitga bog'liqligi o'rganilgan. Tadqiqot natijalari asosida noyob turlarni muhofaza qilish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.
Asosiy mavzular
- Quruqlik mollyuskalarining biologik xilma-xilligi: Surxon-Sherobod vodiysi va uning atrofidagi tog'lar hududida yashovchi quruqlik mollyuskalarining biologik xilma-xilligini aniqlash, ularning taksonomik tarkibi, tarqalishi va zoogeografiyasini o'rganish.
- Konxologik va morfologik o'zgaruvchanlik: Quruqlik mollyuskalarining chamasi 15 oila, 29 avlodga mansub 56 turi aniqlangan. Ularning konxologik belgilari (chig'anoq shakli, rangi, qalinligi, skulpturasi va morfometrik o'lchamlari) ning o'zgaruvchanligi va bu o'zgarishlarga ta'sir etuvchi omillar, jumladan, biotopning ekologik xususiyatlari tadqiq qilingan. Shuningdek, Bradybaenidae oilasiga mansub mollyuskalarning reproduktiv trakti morfologik evolyutsiyasi o'rganilgan.
- Iqtisodiy ahamiyati va muhofaza qilish: Tadqiqotda aniqlangan quruqlik mollyuskalarining qishloq xo'jaligi ekinlariga zarari hamda parazitar kasalliklarni tarqatishdagi o'rni baholangan. Ps. kasnakowi, Ps. otostomus va K. hatagica kabi noyob turlarni O'zbekiston Respublikasining Qizil kitobiga kiritish bo'yicha tavsiyalar berilgan. Shuningdek, ushbu turlarni muhofaza qilish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqilgan.