Tabiatni muhofaza qilish va tabiiy rеsurslardan oqilona foydalanishning hozirgi zamon muammolari
Ushbu o‘quv qo‘llanma tabiatni muhofaza qilish, tabiiy resurslardan oqilona foydalanish, fan-texnika taraqqiyoti, inson demografiyasi va ekologik muammolar kabi mavzularni qamrab oladi. Unda O‘zbekiston ekologik siyosati, ekologik muammolar, tabiatni muhofaza qilish qonunlari va demografik jarayonlar tahlili ham o‘rin olgan.
Asosiy mavzular
- Fan texnika taraqqiyoti va tabiatdan foydalanish: Ilmiy-texnika taraqqiyoti kishilik jamiyati rivojlanishining zaruriy sharti va izlanishidir. Fanning jamiyatda ishlab chiqaruvchi kuch sifatida aylanishi, tabiiy boyliklardan oqilona foydalanish imkoniyatlari, texnikaning roli va atrof-muhitga ta'siri muhokama qilinadi.
- Tabiiy resurslar, ularning turlari, ekologik muammolari va muhofazasi: Tabiiy resurslarning ta’rifi, turlari (tugaydigan va tugamaydigan), ulardan foydalanishning ekologik oqibatlari va muhofaza qilish masalalari ko‘rib chiqiladi. O‘zbekistonning tabiiy boyliklari, ulardan oqilona foydalanish zarurligi ta’kidlanadi.
- Tabiatni muhofaza qilish fanining aspektlari: Tabiatni muhofaza qilishning tarbiyaviy, iqtisodiy, ilmiy, estetik va gigiyenik aspektlari tahlil qilinadi. Tabiat va inson o‘rtasidagi munosabatlar, tabiatga bo‘lgan munosabatning shakllanishi, tabiatni muhofaza qilishdagi ilmiy tadqiqotlarning ahamiyati yoritiladi.
- Tabiatni muhofaza qilish fanining qoidalari (prinsiplari): Tabiatni muhofaza qilishning hududiylik, resurslarni himoya qilish va ularga zarar yetkazmaslik kabi asosiy qoidalari ko‘rib chiqiladi. Ekologik muvozanatni saqlash, resurslardan oqilona foydalanish va atrof-muhitga e'tiborli bo‘lish zarurligi ta'kidlanadi.
- Inson demografiyasi va uning ekologik muammolari: Demografiyaning ta'rifi, aholi sonining o‘zgarishi, tug‘ilish va o‘lim jarayonlari, demografik nazariyalar va O‘zbekistondagi demografik vaziyat tahlil qilinadi. Aholi sonining o‘sishi bilan bog‘liq ekologik muammolar, oziq-ovqat ta'minoti va resurslar yetishmovchiligi masalalari muhokama etiladi.
- Mustaqillik yillarida O`zbekistonda demografiya masalalari va ularning ekologik muammolari: O‘zbekistonning mustaqillik yillaridagi demografik holati, aholi sonining o‘sishi va tarkibi, urbanizatsiya jarayonlari tahlil etiladi. Aholi sonining o‘sishi bilan bog‘liq ekologik muammolar, suv ta'minoti, yer resurslari va atrof-muhitning ifloslanishi masalalari ko‘rib chiqiladi.