Umumiy psixologiya
Ushbu kitob Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta Maxsus Taʼlim Vazirligi tomonidan tasdiqlangan «Umumiy psixologiya» fani dasturi asosida tayyorlangan maʼruzalar matnidir. Kitobda umumiy psixologiya fanining nazariy va amaliy vazifalari, tadqiqot metodlari, shaxsning shakllanishi, psixik rivojlanishning davrlari, oʻsmirlik davrining psixik xususiyatlari, oila va tarbiya psixologiyasi, shuningdek, qarish davrining psixologik jihatlari kabi muhim mavzular chuqur yoritilgan. Kitob, shuningdek, psixologiya fanining yetuk davrlarini va ularning xususiyatlarini oʻrganishga bagʻishlangan. Kitob oxirida har bir mavzu boʻyicha takrorlash va muhokama uchun savollar berilgan.
Asosiy mavzular
- Umumiy psixologiya fanining asosiy vazifalari va nazariy metodlari: Umumiy psixologiya fanining asosiy vazifalari, jumladan, inson shaxsini oʻrganish, psixik rivojlanish jarayonini tushuntirish va uning qonuniyatlarini aniqlashdir. Tadqiqot metodlari ichiga anketa, suhbat, kuzatuv, eksperiment kabi usullar kiradi. Shuningdek, kitobda biologik va ijtimoiy omillarning shaxs shakllanishidagi roli ham tahlil qilingan.
- Yosh davrlari psixologiyasining shakllanishi va tarixi: Bu mavzu umumiy psixologiyaning vujudga kelish sabablari, rivojlanish tarixi va hozirgi holatini oʻrganadi. Shuningdek, yosh avlodning taʼlim va tarbiya bilan bogʻliq psixologik muammolariga ham toʻxtalib oʻtilgan. Kitobda L.S.Vigotskiy, P.P.Blonskiy, B.G.Ananbev kabi rus psixologlarining yosh davrlari tasnifiga oid qarashlari ham yoritilgan.
- Shaxs shakllanishi va psixoiijtimoiy nazariyasi: Mavzu shaxsni oʻrganishning ijtimoiy psixologiya uchun oʻziga xosligini, shaxsning ijtimoilashuvi muammolarini va shaxs hamda jamiyat munosabatlarini tahlil qiladi. Shaxsning ijtimoiy ustanovkalari, ularning shakllanishi va oʻzgarish omillari ham chuqur yoritilgan.
- Ontogenezning (goʻdaklikning) ilk bosqichlarida insonning psixik rivojlanishiga xos hususiyatlari: Mavzu goʻdaklik davrida psixik rivojlanish, goʻdaklikning umumiy hususiyatlari va psixik va jismoniy rivojlanishni oʻrganadi. Kitobda bolaning xulq-atvori, hissiyotlari va ijtimoiy munosabatlarining rivojlanishi atroflicha tahlil qilingan.
- Maktabgacha yosh davrida psixik rivojlanish hususiyatlari: Maktabgacha yosh davridagi bolalarning psixik taraqqiyoti, oʻyinining psixologik hususiyatlari, bilish jarayonlarining rivojlanishi, shaxsning shakllanishi hamda maktabga psixologik tayyorgarligi kabi mavzular chuqur oʻrganilgan.
- Oʻsmirlik davrida psixik rivojlanish hususiyatlari: Oʻsmirlik davrining psixik xususiyatlari, intellektual rivojlanishi, shaxsning shakllanishi hamda yangi xislatlarning paydo boʻlishi kabi jihatlar batafsil oʻrganilgan. Mavzu oʻsmirlik davrining murakkabligi va undagi oʻzgarishlarga alohida eʼtibor qaratadi.
- Yoshlar oilaviy hayotga psixologik tayyorgarlik: Bu mavzu oilaviy munosabatlar, oiladagi maishiy-xoʻjalikni yuritish va er-xotinlarning bir-birlariga munosabati kabi muhim jihatlarni oʻrganadi. Kitobda oilaviy munosabatlarning ijtimoiy-psixologik mexanizmlari va ularning kelib chiqish qonuniyatlari ham tahlil qilingan.
- Gerontopsixologiya: Gerontopsixologiya qariyalik davrining psixologik hususiyatlarini, biologik keksayishni va uzoq umr ko'ruvchilarning psixologik hususiyatlarini o'rganadi. Ushbu fan qariyalik davrining murakkab psixologik jarayonlarini tahlil qilishga qaratilgan.