Кавказ халқларининг 1825-1860 йилларда олиб борган миллий-озодлик кураши
Ushbu bitiruv malakaviy ishi Qavkaz xalqlari va Rossiya imperiyasi o'rtasidagi 1825-1860 yillardagi milliy-ozodlik kurashlariga bag'ishlangan bo'lib, o'rganilayotgan davrning siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy jihatlari va diplomatiyasini tahlil qiladi. Asarda Rossiyaning Qavkazni bosib olishga qaratilgan harakatlari, bu jarayondagi raqobatlar, Qavkaz xalqlarining mustaqillik uchun olib borgan kurashlari, jumladan, Shomil boshchiligidagi harakatlar atroflicha yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Mavzuning dolzarbligi: Hozirgi vaqtda Vatanimiz va jahon tarixiga vatanparvarlik nuqtai nazaridan qiziqish ortib bormoqda. Tarixga murojaat qilish xalq xotirasi va kelajagi uchun muhim ahamiyatga ega. Bu esa O'zbekistonning mustaqillik yillarida tarixshunoslikda yangi ishlar amalga oshirilganligini, jahon mamlakatlari tarixini o'rganish, tahlil qilish muhimligini ko'rsatadi.
- Rossiya tomonidan Qavkazni bosib olishga qaratilgan harakatlar: XVI asrning 80-90 yillaridan Rossiya Qavkaz xalqlari bilan yaqinlasha boshlagan. 1795 yilda Eron hukmdori Og'a Muhammadxon Sharqiy Gruziyaga bostirib kirib, vayronagarchiliklar qilgan. 1796 yilda Rossiya ekspeditsiyasi Qora dengiz bo'ylab harakatlanib, Ozarbayjon aholisi tomonidan yaxshi kutib olingan. 1801 yilda Rossiya Sharqiy Gruziyani o'z tarkibiga qo'shib olgan.
- Qavkazni bosib olishda Rossiyaning raqobatchilik kurashi: XIX asr boshlaridan Rossiya Qavkazni bosib olishga qat'iy kirishgan, chunki u yerda Eron va Turkiya hukmronligining o'rnatilishiga yo'l qo'ymaslik zarur edi. Bu davrda Rossiya Ozarbayjon, Gruziya, Sharqiy Armaniston hududlarini bosib olgan. Rossiya Qavkazni bosib olishda Eron va Turkiyaning qarshiligini bartaraf etishga harakat qilgan.
- Qavkaz xalqlari olib borgan milliy-ozodlik kurashi: XVI asrdan boshlangan Qavkaz urushlari davrida mahalliy xalqlar milliy mustaqillik va ozodlik uchun kurashgan. Bu kurashlar uch davrga bo'lingan va ulamo-qahramonlar, jumladan, G'ozi Muhammad, G'amzat va Shomil kabi rahbarlar qo'l ostida olib borilgan. Shomil boshchiligidagi harakatlar Rossiya imperiyasiga qarshi eng kuchli qarshilik ko'rsatgan.
- Xulosa: Qavkaz xalqlari va Rossiya imperiyasi o'rtasidagi 1825-1860 yillardagi milliy-ozodlik kurashi Qavkaz va jahon tarixi uchun muhim hodisa bo'lgan. Bu davrda ko'plab tarixiy voqea-hodisalar yuz berib, ular Qavkaz xalqlari tarixining rivojlanishiga ta'sir ko'rsatgan. Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olinishi natijasida Qavkaz xalqlari uchun iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy o'zgarishlar ro'y bergan.
- Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati: Ishni tayyorlashda foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati keltirilgan bo'lib, unda Rossiya va Qavkaz tarixi bo'yicha qator ilmiy kitoblar, maqolalar va internet manbalari mavjud.