Госсипол асосида олинган айрим Шифф асосларининг тузилишини ИҚ, УБ ва математик моделлаштириш ѐрдамида ўрганиш‖
Ushbu tadqiqot ishi gosipol asosida turli xil Шифф asoslarini sintez qilish, ularning fizik-kimyoviy va spektral xarakteristikalarini o'rganish, geometrik-energetik xarakteristikalarini aniqlash va ularning biologik faolligini QSAR tahlili asosida modellashtirishga bag'ishlangan. Tadqiqotda gosipolning benzidin, o-aminoofenol va 1-aminonaftalin bilan reaksiyalari natijasida hosil bo'lgan Шифф asoslarining tuzilishi va xossalari o'rganilgan.
Asosiy mavzular
- Gosipolning kimyoviy tuzilishi va tabiatda uchrashi: Gosipolning kimyoviy tuzilishi, tabiatda (o'simliklarda) uchrashi va uning biologik faolligi haqida ma'lumot berilgan. Xususan, gosipolning turli o'simliklarda, jumladan, paxta tarkibida mavjudligi, uning strukturasining murakkabligi va turli biologik ta'sirga ega ekanligi ta'kidlangan.
- Gosipol va uning hosilalarining immun tizimiga ta'siri: Gosipol va uning hosilalarining immun tizimiga ta'siri, jumladan, interferon induktorlik xususiyati va viruslarga qarshi faolligi haqida ma'lumotlar keltirilgan. Zamonaviy tibbiyotda gosipol asosidagi preparatlarning qo'llanilishi haqida so'z boradi.
- Gosipol asosida Шифф asoslarining sintezi: Gosipolning benzidin, o-aminoofenol va 1-aminonaftalin bilan reaksiyalari natijasida Шифф asoslarining sintez qilinishi batafsil bayon etilgan. Sintetik usullar, reaksiyalar va olingan mahsulotlarning xossalari haqida ma'lumot berilgan.
- Sintezlangan Шифф asoslarining fizik-kimyoviy xossalari va spektral tahlili: Olingan Шифф asoslarining eruvchanligi, suyuqlanish harorati, yupqa qatlamli xromatografiya natijalari va UV-vis hamda IR spektrlari tahlil qilingan. Bu ma'lumotlar olingan moddalarning tuzilishi va tozaligini aniqlashga yordam beradi.
- Moddalarning geometrik-energetik xarakteristikalarini hisoblash: Sintezlangan Шифф asoslarining geometrik va energetik xarakteristikalarini aniqlash uchun MOРАС dasturi yordamida RM1, PM6, PM7 yarim-empirik usullar bilan hisoblashlar amalga oshirilgan. Tautomerik shakllarning barqarorligi va elektron taqsimoti o'rganilgan.
- Shiff asoslarining biologik faolligini QSAR tahlili: Olingan Шифф asoslarining biologik faolligini, jumladan, gerpes virusiga qarshi, interferon induktorlik va immunomodulyatorlik xossalarini QSAR tahlili asosida modellashtirish natijalari keltirilgan. Bu tahlillar asosida eng faol birikmalar aniqlangan.