Санзарсой ҳавзаси эрозияланган тупроқларининг унумдорлигини яхшилаш йўлларини таҳлил қилиш
Ushbu kitobda O'zbekistonning tog'li hududlarida, xususan Sangzor havzasida joylashgan lalmi va sug'oriladigan tuproqlarning e'rozion jarayonlarga chidamliligi, ularning morfogenetik xususiyatlari, agrokimyoviy va agro-fizikaviy ko'rsatkichlari, tuproq unumdorligi, ayniqsa gumus miqdorining o'zgarishi va unga ta'sir etuvchi omillar atroflicha o'rganilgan. Tadqiqotda tuproqning e'rozion holati, uning tabiiy-iqlim sharoiti va agrotexnik tadbirilari bilan bog'liqligi, hamda tuproq sifatini yaxshilash bo'yicha ilmiy tavsiyalar keltirilgan.
Asosiy mavzular
- Tuproqlar morfogenetik ko'rsatkichlari: Sangzor havzasidagi tuproq tiplarining morfogenetik belgilari, jumladan, gumusli qatlam qalinligi, haydalma qatlam rangi, mexanik tarkibi, strukturasi, sho'rlanish darajasi va boshqa xususiyatlari turli hududlar va ekspozitsiyalarda tahlil qilingan. Erozion jarayonlar ta'sirida bu ko'rsatkichlarning o'zgarishi o'rganilgan.
- Tuproqlarning umumiy fizik xossalari: Turli tuproqlarning hajmiy va solishtirma massasi, g'ovakligi kabi fizik xossalari, ularning e'roziyaga chidamliligi va tuproq unumdorligiga ta'siri ko'rsatilgan. Ayniqsa, e'roziyaga uchragan tuproqlarning fizik xossalari va ularning tuproq unumdorligiga ta'siri tahlil qilingan.
- Tuproqlarning kimyoviy va agrokimyoviy xossalari: Sangzor havzasidagi tuproqlarning gumus, azot, fosfor, kaliy va karbonat miqdorlari o'rganilgan. Erozion jarayonlarning ushbu ko'rsatkichlarga ta'siri, shuningdek, sug'orish va lalmi sharoitining ta'siri tahlil qilingan.
- Tuproqlarda gumus hosil bo'lishi: Tuproqlarda gumus hosil bo'lish jarayoni, unga ta'sir etuvchi omillar (o'simlik qoldiqlari, iklim, mikrobiologik faollik) va tuproq unumdorligida gumusning ahamiyati ko'rib chiqilgan. Turli tuproqlar va ularning gumus miqdoriga ta'sir etuvchi omillar o'rganilgan.