Parazitologiyadan amaliy mashg’ulotlar

Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan tasdiqlangan dastur asosida tayyorlangan bo'lib, O'zbekiston Davlat Universitetining biologiya mutaxassisligi bo'yicha ta'lim olayotgan bakalavr va magistratura bosqichlari talabalariga mo'ljallangan. Kitobda parazitologiya fanining nazariy va amaliy jihatlari keng yoritilgan bo'lib, turli parazitlar, ularning tuzilishi, hayot sikli, yuqishi, zarari va profilaktikasi haqida batafsil ma'lumotlar berilgan. Kitobda ko'plab rasmlar, jadvallar va test savollari keltirilgan.

Asosiy mavzular

Mashg'ulot 1: Ichburug' amyobasi. Tuzilishi va hayot sikli. Vegetativ shakllari, yuqishi, zarari va profilaktikasi: Ushbu mashg'ulotda ichburug' amyobasining tuzilishi, hayot sikli, vegetativ shakllari, yuqishi, zarari va profilaktikasi haqida ma'lumot beriladi. Unda amoebalarning vegetativ shakllarini va sistalarini mikroskopdan ko'rish, rasmlarda ifodalash kabi amaliy mashg'ulotlar hamda nazariy ma'lumotlar keltirilgan.
Mashg'ulot 2: Tripanosomalar va leyshmaniyalar. Tuzilish xususiyatlari. Hayot sikllari. Yuqishi, zarari va profilaktikasi: Mashg'ulotda tripanosomalar va leyshmaniyalarning tuzilishi, hayot sikli, yuqishi, zarari va profilaktikasi haqida ma'lumot beriladi. Unda parazitlarning morfologik tuzilishi, hayot sikllari, kasallik qo'zg'atishi hamda zarari bilan tanishish va transmissiv kasalliklar haqida tushunchaga ega bo'lish ko'zda tutilgan.
Mashg'ulot 3: Ko'p xivchinli parazit bir hujayralilar. Lyambliya va trixomonadalar. Tuzilishi, hayot sikli, zarari va profilaktikasi.: Ushbu mashg'ulotda lyambliya va trixomonadalarning tuzilishi, hayot sikli, zarari va profilaktikasi haqida ma'lumot beriladi. Kitobda ushbu parazitlar haqida batafsil ma'lumotlar, rasmlar va test savollari keltirilgan.
Mashg'ulot 4: Koksidiya va toksoplazma. Tuzilishi va hayot sikllari. Rivojlanish xususiyatlari. Yuqishi, zarari va profilaktikasi.: Mashg'ulotda koksidiya va toksoplazmalarning tuzilishi, hayot sikllari, rivojlanish xususiyatlari, yuqishi, zarari va profilaktikasi haqida ma'lumot berilgan. Unda koksidiyalarning sistematik o'rni, ko'payishi va rivojlanishi, kasallik qo'zg'atishi va profilaktikasi haqida batafsil bayon etilgan.
Mashg'ulot 5: Qon sporalilari-Nayemosporidia. Bezgak parazitlari. Tuzilishi. Hayot sikllari. Zarari va profilaktikasi: Ushbu mashg'ulotda bezgak parazitlari, ularning tuzilishi, hayot sikli, zarari va profilaktikasi haqida ma'lumot beriladi. Kitobda bezgak parazitlarining odam va anafeles chivini tanasida hayot sikli, tuzilishi hamda zarari batafsil yoritilgan.
Mashg'ulot 6: Parazit infuzoriyalar. Ixtioftiriuslar va balantidiylar. Tarqalishi, asosiy turlari, zarari va profilaktikasi.: Mashg'ulotda ixtioftiriuslar va balantidiylarning tuzilishi, hayot sikli, tarqalishi, asosiy turlari, zarari va profilaktikasi haqida ma'lumot berilgan. Kitobda ushbu parazitlarning baliqlar va odamlar orasida protozoy kasalliklarini keltirib chiqarishi, tarqalishi, iqtisodiy zarari va uning oldini olishga qaratilgan profilaktik tadbirlar bo'yicha tushunchalar shakllantirilgan.
Mashg'ulot 7: Chorva hayvonlarini ovqat hazm qilish sistemasida yashovchi parazitlarni aniqlash usullari..: Ushbu mashg'ulotda uy hayvonlarining ovqat hazm qilish organlarida parazitlik qiluvchi chuvalchanglar (fassiola, dikroseliy, moniyeziya, askarida, ostrisa, qilbosh va boshqalar) ni hayot sikli va tarqalish yo'llarini aniqlash bo'yicha nazariy bilimlarni mustahkamlash ko'zda tutilgan.
Mashg'ulot 8: Gelminit tuxumlarini cho'kmaga tushirish usullari. Ketma-ket yuvish va Teleman usullari: Mashg'ulotda gelmint tuxumlarini aniqlash usullari, xususan, ketma-ket yuvish va Teleman usullari batafsil bayon etilgan. Unda tuxumlarni saralash va ularning morfologik belgilarini o'rganish kabi amaliy ishlar ham keltirilgan.
Mashg'ulot 9: Jigar qurti. Tuzilishi va hayot sikli. Yuqish, zarari va profilaktikasi: Ushbu mashg'ulotda jigar qurti (Fasciola hepatica)ning tashqi va ichki tuzilishi, hayot sikli, yuqish, zarari va profilaktikasi haqida ma'lumot beriladi. Unda jigar qurtining tuxumlari va lichinkalari bilan tanishish, ularning tuzilishi va hayot siklini o'rganish kabi amaliy ishlar ham keltirilgan.
Mashg'ulot 10: Nashtarsimon(lansetsimon) va mushuk (sibir) so'rg'ichlilari. Tuzilishi va hayot sikllari xususiyatlari: Mashg'ulotda nashtarsimon va mushuk so'rg'ichlilarining tuzilishi, hayot sikllari xususiyatlari, ular keltirib chiqaradigan dikroselioz va opisthorxoz kasalliklari haqida ma'lumot berilgan.
Mashg'ulot 11: Qoramol va cho'chqa solityorlarining tuzilish xususiyatlari va hayot sikllari. Yuqish, zarari va profilaktikasi: Ushbu mashg'ulotda qoramol va cho'chqa solityorlarining tuzilishi, hayot sikllari, yuqishi, zarari va profilaktikasi haqida ma'lumot berilgan. Kitobda tasmali chuvalchanglarning tuzilishi, hayot sikli va ularning asosiy xo'jayinlari haqida batafsil yoritilgan.
Mashg'ulot 12: Keng tasma, kalta (pakana) zanjir va exinokokklarning tuzilishi va hayot sikli bilan tanishish. Yuqish, zarari va profilaktikasi: Mashg'ulotda keng tasma, kalta zanjir va exinokokklarning tuzilishi, hayot sikli, yuqishi, zarari va profilaktikasi haqida ma'lumot beriladi. Kitobda ushbu parazitlar haqida batafsil ma'lumotlar, rasmlar va test savollari keltirilgan.
Mashg'ulot 13: Odamning parazit nematodalari. Tuzilishi va hayot sikli. Yuqish, zarari va profilaktikasi.: Ushbu mashg'ulotda odamning parazit nematodalari, ularning tuzilishi, hayot sikli, yuqishi, zarari va profilaktikasi haqida ma'lumot beriladi. Unda askarida, ostrisa, qilbosh nematoda va trixina kabi nematodalar batafsil o'rganilgan.
Mashg'ulot 14: O'simliklarning turli vegetativ aʼzolarida va rizosfera tuprog'ida yashovchi fitonematodalarini o'rganish usullari..: Mashg'ulotda o'simliklarning turli vegetativ a'zolarida va rizosfera tuprog'ida yashovchi fitonematodalarni aniqlash va ularning turlarini aniqlash usullari bilan tanishish ko'zda tutilgan. Unda nematodalarni morfologik va anatomik jadvallari, entomologik ignalar, soat oynachalari, o'quv qo'llanmalar, turli o'simliklar va tuproq namunalari bilan tanishish kabi amaliy ishlar keltirilgan.
Mashg'ulot 15: O'simliklarning parazit nematodalari. Ildiz bo'rtma nematodalari. Tuzilishi va hayot sikli. Tarqalishi. Zarari va profilaktikasi..: Ushbu mashg'ulotda ildiz bo'rtma nematodalarining tuzilishi, hayot sikli, tarqalishi, zarari va profilaktikasi haqida ma'lumot berilgan. Unda nematodalarning morfologik belgilariga e'tibor beriladi va ular keltirib chiqaradigan Meloidogyne kasalligi batafsil o'rganilgan.
Mashg'ulot 16: Kartoshka poya nematodasi. Tuzilishi va hayot sikli. Tarqalishi, zarari va profilaktikasi..: Mashg'ulotda kartoshka poya nematodasining tuzilishi, hayot sikli, tarqalishi, zarari va profilaktikasi haqida ma'lumot beriladi. Unda Ditylenchus destructor nematodasining morfologik va anatomik xususiyatlari, tuxumlari va lichinkalari bilan tanishish ko'zda tutilgan.
Mashg'ulot 17: Bug'doy nematodasi – Anguina tritici. Tuzilishi va hayot sikli. Tarqalishi, zarari va profilaktikasi.: Ushbu mashg'ulotda bug'doy nematodasining tuzilishi, hayot sikli, tarqalishi, zarari va profilaktikasi haqida ma'lumot beriladi. Unda nematodalarning morfologik xususiyatlari, tuxumlari, lichinkalari va boshqa ma'lumotlar bilan tanishish ko'zda tutilgan.
Mashg'ulot 18: Kanalar. Tuzilish xususiyatlari. Asosiy guruhlari. Yaylov kanalari. Kasalliklarni tarqatishda kanalarning roli: Mashg'ulotda kanalar, ularning tuzilishi, asosiy guruhlari, yaylov kanalari va kasalliklarni tarqatishdagi roli haqida ma'lumot berilgan. Unda Ixodes, Hyallomma va boshqa turdagi kanalar batafsil o'rganilgan.
Mashg'ulot 19: Bitlar va burgalar. Tuzilishi va hayot kechirish tarzi. Kasallik tarqatishdagi roli: Ushbu mashg'ulotda bitlar va burgalar, ularning tuzilishi, hayot kechirish tarzi, kasallik tarqatishdagi roli haqida ma'lumot berilgan. Unda Pediculus capitis, P. vestimenti, Phthirus pubis kabi bitlar va Xenopsylla chyeopis, Ctenocephalides canis kabi burgalar batafsil o'rganilgan.
Mashg'ulot 20: Chivinlar, iskaptoparlar va qonso'rar pashshalar. Asosiy turlari. Tuzilishi va hayot sikli xususiyatlari. Ularning kasallik tarqatishdagi roli: Mashg'ulotda chivinlar, iskaptoparlar va qonso'rar pashshalarning tuzilishi, hayot sikli xususiyatlari va kasallik tarqatishdagi roli haqida ma'lumot berilgan. Unda Anopheles va Culex avlodlari, Phlebotomus papatasii, P. sergentii, Sergentomiya arpaklensis kabi turlar batafsil o'rganilgan.