Bosh sahifa>Qidiruv>Materiallar qarsHiligi

Materiallar qarsHiligi

Ushbu kitob «Materiallar qarshiligi» fanidan tayyorlangan ma'ruzalar matnidan iborat bo'lib, unda materiallarning mustahkamlik, bikrlik, ustivorlik kabi xossalari, turli kuchlar ta'sirida yuzaga keladigan kuchlanish va deformatsiyalar, shuningdek, statik va dinamik yuklar ta'sirida konstruktsiyalarning harakatini hisoblash usullari batafsil yoritilgan. Kitobda nazariy ma'lumotlar bilan bir qatorda amaliy mashg'ulotlar uchun zarur bo'lgan formulalar va misollar ham keltirilgan.

Asosiy mavzular

  • KIRISH: Materiallar qarshiligi fani, uning maqsadi, asosiy tushunchalari (mustahkamlik, bikrlik, ustivorlik) va bu fanning boshqa fanlar bilan bog'liqligi, shuningdek, fanning rivojlanish tarixi haqida ma'lumot beriladi.
  • TASHQI VA ICHKI KUCHLAR: Konstruktsiya elementlariga ta'sir etuvchi tashqi kuchlar turlari (aktiv va passiv kuchlar) hamda ichki zo'riqish kuchlari (normal va urinma kuchlar, burovchi va egiluvchi momentlar) va ularni aniqlash usullari (kesish usuli) yoritiladi.
  • KUCHLANISH VA DEFORMATSIYA: Materiallar qarshiligi fanida kuchlanish (normal va urinma) va deformatsiyalar (elastik va plastik) tushunchalari, ularni aniqlash usullari va tegishli qonunlar (Guk qonuni, Puasson formulasi) tushuntiriladi.
  • CHO’ZILISH VA SIQILISH: Cho'zilish va siqilish deformatsiyalari, ularda hosil bo'ladigan kuchlanishlar (normal kuchlanish), nisbiy va absolyut deformatsiyalar, Puasson koeffitsienti va Guk qonuni asosida hisoblash usullari yoritiladi.
  • MATERIALLARNING MEXANIK XOSSALARINI TAJRIBALAR YORDAMIDA O'RGANISH: Materiallarning mexanik xossalari (elastiklik zonasi, oqish zonasi, mustahkamlanish zonasi) cho'zilish diagrammasi yordamida o'rganiladi. Proportsionallik, oquvchanlik va mustahkamlik chegaralari aniqlanadi.
  • XUSUSIY OG'IRLIK HISOBGA OLISH MUSTAHKAMLIKKA HISOBLASH: Konstruktsiya elementlarining xususiy og'irlikni hisobga olgan holda mustahkamlikka hisoblash, normal kuch va kuchlanishlar epyuralarini qurish, plastik va mo'rt materiallar uchun mustahkamlik shartlari keltirilgan.
  • CHO’ZILISH VA SIQILISHDA MUSTAHKAMLIKKA VA BIKRLIKKA HISOBLASH. STATIK NOANIQ MASALALAR.: Cho'zilish va siqilishda mustahkamlik va bikrlikni hisoblash, ruxsat etilgan kuchlanish va kuchlar bo'yicha hisoblash, statik noaniq masalalarni echish usullari tushuntiriladi.
  • TEKIS SHAKLLARNING GEOMETRIK XARAKTERISTIKALARI: Tekis shakllarning geometrik xarakteristikalari (statik momentlar, og'irlik markazi, inertsiya momentlari, qarshilik momentlari) va ularni hisoblash usullari yoritiladi.
  • BOSH O'QLAR VA BOSH INERTSIYA MOMETLARI.: O'qlarni parallel ko'chirilganda va burilganda inertsiya momentlarining o'zgarishi, bosh o'qlar va bosh inertsiya momentlari aniqlanadi.
  • TEKIS EGILISH: Tekis egilish hodisasi, eguvchi moment va ko'ndalang kuchning ishoralari, ularning differentsial bog'lanishlari, ichki zo'riqish kuchlari epyuralarini qurish va mustahkamlikka hisoblash usullari yoritiladi.
  • EGILISH DEFORMATSIYASI. ANALITIK USULIDA HISOBLASH: To'sinlarda egilish deformatsiyasini aniqlash, salqilik va burilish burchagini hisoblash usullari, Kastilyano teoremasi, Mor integrali va Vereshchagin usullari tushuntiriladi.
  • MUSTAHKAMLIK NAZARIYALARI.: Materiallarning mustahkamlik nazariyalari (eng katta normal kuchlanish, eng katta chiziqli deformatsiya, eng katta urinma kuchlanish, energetik va Mor nazariyalari) va ularning qo'llanilishi hamda xavfli kuchlanish xolatini aniqlash usullari keltirilgan.
  • SOF SILJISH.: Sof siljish hodisasi, uning sabablari, siljishda hosil bo'ladigan kuchlanishlar va deformatsiyalar, Guk qonuni, siljish bikrligi va mustahkamlik shartlari yoritiladi.
  • SILINDRLIK VINTLI PRUJINANING XISOВІ.: Prujinalarning mustahkamligini hisoblash, ularga ta'sir etuvchi kuchlar va hosil bo'ladigan kuchlanishlar va deformatsiyalar hamda ularning xisobi keltirilgan.
  • STATIK NOANIQ SISTEMALARNI XISOBLASH. KUCH USULI.: Statik noaniq sistemalar, ularni tasniflash va kuch usuli yordamida echish usullari, kanonik tenglamalar tuzish va ularni yechish bosqichlari batafsil bayon etilgan.
  • UCH MOMENT TEOREMASI.: Ko'p tayanchli balkalarni (tutash balkalar) statik aniqmasligini uch moment teoremasi yordamida echish usullari, formulalar va misollar keltirilgan.
  • STERJENLARNI USTIVORLIKKA XISOBLASH: Sterjenlarning ustvorligi, noustvorligi, kritik kuchlanish, Eyler va Yasinskiy formulalari, ustvorlikka xisoblash usullari va ushbu hisoblashlarda qo'llaniladigan koeffitsientlar tushuntiriladi.
  • YASINSKIY FORMULASI. USTVORLIKKA XISOBLASHNING AMALIY USULI.: Yasinskiy va Eyler formulalaridan foydalanish chegaralari, egiluvchanlik va chegaraviy egiluvchanlik, ustvorlik sharti va ularni aniqlash usullari amaliy misollar bilan ko'rsatilgan.
  • EGRI BRUSLAR XISOBI.: Egri brusli elementlarning ichki zo'riqish kuchlari (bo'ylama kuch, ko'ndalang kuch, eguvchi moment) va kuchlanishlarni aniqlash usullari, shuningdek, egri bruslarda sof egilish hodisasi tushuntiriladi.
  • DINAMIK KUCHLAR TA'SIRIDAN MUSTAHKAMLIKKA XISOBLASH.: Dinamik kuchlar, Dalamber printsipi, dinamik koeffitsient, tekis aylanish va tezlanishdagi kuchlanishlarni hisoblash usullari keltirilgan.
  • MEXANIK TEBRANISH: Tebranish harakatining turlari, egilish va bo'ylama tebranishlar, ularning differensial tenglamalari, mexanik tebranishlarni hisoblash usullari va ularga ta'sir etuvchi omillar yoritiladi.
Kalit so'zlar:Materiallar qarshiligimexanikamustahkamlikdeformatsiyakuchlanishegilishburalishsiljishtebranishstatik noaniqlikustvorlik