Iqtisodiy nazariya

Ushbu kitob Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish usullari, Ishlab chiqarish jarayoni va uning natijalari, Mulkchilik munosabatlari, Tovar-pul munosabatlari rivojlanishi bozor iqtisodiyoti shakllanishi va amal qilishining asoslari, Bozor iqtisodiyotining mazmuni va amal qilishi, Bozor iqtisodiyotiga o‘tish davri va uning O‘zbekistondagi xususiyatlari, Talab va taklif nazariyasi. Bozor muvozanati, Raqobat va monopoliya, Narxning mohiyati va shakllanish xususiyatlari, Tadbirkorlik faoliyati. Tadbirkorlik kapitali va uning aylanishi, Agrar munosabatlar va agrobiznes, Milliy iqtisodiyot va uning makroiqtisodiy o‘lchamlari. Yalpi milliy mahsulot va uning harakat shakllari, Iste’mol, jamg‘arma va investitsiyalar kabi mavzularni o‘z ichiga oladi. Kitobda O‘zbekistonda bozor munosabatlariga o‘tishning tamoyillari va xususiyatlari, iqtisodiy rivojlanishning asosiy bosqichlari, talab va taklif nazariyasi, bozor muvozanati, raqobat, monopoliya, narxning shakllanishi, tadbirkorlik faoliyati va kapitali, agrar munosabatlar, milliy iqtisodiyot va uning makroiqtisodiy o‘lchamlari, iste’mol, jamg‘arma va investitsiyalar kabi muhim mavzular chuqur tahlil qilingan.

Asosiy mavzular

1-mavzu: Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish usullari: Bu mavzu iqtisodiyot nazariyasining predmeti, uning asosiy vazifalari, bilish usullari hamda ilmiy uslublar, ilmiy abstraksiya, tahlil va sintez, mantiqiylik va tarixiylikning birligi usullari bilan tanishtiradi.
2-mavzu: Ishlab chiqarish jarayoni va uning natijalari: Mavzu ishlab chiqarish omillari, ularning tarkibi, ishlab chiqarish jarayonining mazmuni, umumiy va pirovard natijalari, ishlab chiqarish imkoniyatlari va uning chegarasi, samaradorlik va ko‘rsatkichlari bilan tanishtiradi.
3-mavzu: Mulkchilik munosabatlari: Mulkchilik munosabatlarining mohiyati va iqtisodiy mazmuni, mulk obyektlari va subyektlari, mulkchilikning turli shakllari va ularning iqtisodiy mazmuni, O‘zbekistonda mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish maqsadi, yo‘llari va usullari bilan tanishtiradi.
4-mavzu: Tovar-pul munosabatlari rivojlanishi bozor iqtisodiyoti shakllanishi va amal qilishining asosidir: Natural ishlab chiqarishdan tovar ishlab chiqarishga o‘tish va uning rivojlanishi, tovar va uning xususiyatlari, qiymatning mehnat nazariyasi va keyingi qo‘shilgan miqdor nafliligi nazariyalari, pulning kelib chiqishi, mohiyati va vazifalari bilan tanishtiradi.
5-mavzu: Bozor iqtisodiyotining mazmuni va amal qilishi: Bozor iqtisodiyotining mazmuni va uning asosiy belgilari, bozor iqtisodiyotida doimiy va asosiy muammolarning hal qilinishi, bozor iqtisodiyotining afzalliklari va ziddiyatlari, bozor tushunchasi va bozorning vazifalari, bozorning turlari va tuzilishi, bozor infratuzilmasi va uning unsurlari bilan tanishtiradi.
6-mavzu: Bozor iqtisodiyotiga o‘tish davri va uning O‘zbekistondagi xususiyatlari: O‘tish davrining mazmuni, bozor iqtisodiyotiga o‘tish yo‘llari, O‘zbekistonda bozor iqtisodiyotiga o‘tishning tamoyillari va xususiyatlari, Respublikada bozor islohotlarini amalga oshirish va uning asosiy yo‘nalishlari, bozor munosabatlariga o‘tish jarayonida strategik vazifalarning amalga oshirilishi bilan tanishtiradi.
7-mavzu: Talab va taklif nazariyasi. Bozor muvozanati: Talab tushunchasi va uning miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar, talab qonuni, taklif tushunchasi, taklif miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar, taklif qonuni, talab miqdori va taklif miqdori o‘rtasidagi nisbatning o‘zgarishi, bozor muvozanati, iste’molchi xatti-harakati nazariyasi bilan tanishtiradi.
8-mavzu: Raqobat va monopoliya: Raqobatning mohiyati, shakllari va usullari, monopoliyalarning iqtisodiy asosi va ularning turlari, O‘zbekistonda raqobatchilik muhitining vujudga kelishi va monopoliyaga qarshi qonunchilik bilan tanishtiradi.
9-mavzu: Narxning mohiyati va shakllanish xususiyatlari: Narxning mazmuni va uning vazifalari, narx turlari va ularning mazmuni, raqobatning turli ko‘rinishlari sharoitida narxning shakllanish xususiyatlari, narx siyosati va uning O‘zbekistonda amalga oshirilish xususiyatlari bilan tanishtiradi.
10-mavzu: Tadbirkorlik faoliyati. Tadbirkorlik kapitali va uning aylanishi: Tadbirkorlik faoliyati tushunchasi, uning vazifalari va rivojlanish shart sharoitlari, tadbirkorlik faoliyatining shakllari, tadbirkorlik kapitali va uning harakati bosqichlari, tadbirkorlik kapitalining aylanishi. Asosiy va aylanma kapital. Asosiy kapitalni takror ishlab chiqarish va undan foydalanish samaradorligi bilan tanishtiradi.
11-mavzu: Agrar munosabatlar va agrobiznes: Agrar munosabatlarning iqtisodiy mazmuni, qishloq xo‘jalik ishlab chiqarishining xususiyatlari, renta munosabatlari, agrosanoat integratsiyasi va uning asosiy ko‘rinishlari, agrobiznes va uning turlari bilan tanishtiradi.
12-mavzu: Milliy iqtisodiyot va uning makroiqtisodiy o‘lchamlari. Yalpi milliy mahsulot va uning harakat shakllari: Milliy iqtisodiyotning qaror topishi va uning makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari, milliy mahsulotning mazmuni, tarkibiy qismlari va harakat shakllari, yalpi ichki mahsulotni hisoblash usullari bilan tanishtiradi.
13-mavzu: Iste’mol, jamg‘arma va investitsiyalar: Iste’mol va jamg‘armaning iqtisodiy mazmuni hamda ularning o‘zaro bog‘liqligi, jamg‘arishning mohiyati, omillari va samaradorligi, investitsiyalar va uning darajasini belgilovchi omillar, jamg‘arma va investitsiya o‘rtasidagi muvozanatni ta’minlash muammolari bilan tanishtiradi.
Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati: Kitobda foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati keltirilgan.