Метрология испытаний зданий и сооружений
Ushbu kitob qurilish materiallarining fizik-mexanik xossalarini yaxshilash, binolar va inshootlar konstruksiyalari hamda shakllarini takomillashtirish masalalariga bag'ishlangan. Unda yuqori mustahkamlikka ega materiallarni qo'llash, yengil konstruksiyalarni yaratish, qurilish va foydalanish jarayonida yuzaga kelishi mumkin bo'lgan nuqsonlarni oldini olish, hisoblash sxemalarini amaliyotga asoslangan holda tuzish kabi muhim jihatlar ko'rib chiqiladi. Kitobda konstruksiyalarni sinash usullari (buzuvchi va buzmaydigan), metrologiya, defektoskopiya, eksperimentlar, deformatsiya o'lchash, ultratovush va rentgen nurlari bilan tekshirish uskunalaridan foydalanish, shuningdek, sinovlarni tashkil etish va natijalarni tahlil qilish masalalari yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Fanning maqsadi va vazifalari, sinov usullari (buzuvchi va buzmaydigan), nazariy va amaliy ma'lumotlarning ahamiyati.
- Hisoblash sxemalarining shartliligi: Materiallar xususiyatlarining shartliligi, konstruksiyalarning vaqt o'tishi bilan o'zgarishi, hisoblash sxemalarini tuzishdagi yondashuvlar.
- Deformatsiyalarni elektrotenzorezistor usuli bilan o'lchash: Tenzorezistorlar, tenzo sezgirlik koeffitsienti, tenzometrik qayd etish apparaturalari.
- Ultratovush impuls usuli: Tarirlash grafiklari, o'lchash apparaturalari, ultratovushning tarqalish tezligiga ta'sir etuvchi omillar.
- Rentgen usuli bilan tekshirish: Qutblangan nurlar bilan nazorat, fotografik usul, armatura diametrini va beton himoya qatlamining qalinligini aniqlash.
- Sinovlarni o'tkazish uchun jihozlar: Sinov presslari va mashinalari, kuch plitasi va stend sinov uskunalari.
- Mexanik o'lchash asboblari: Progibomerlar, indikatorlar, mexanik tenzometrlar, klinometrlar.
- Sinovlarni o'tkazishni tashkil etish: Sinov sxemasi, eksperimental ma'lumotlarni grafik tarzda tasvirlash.
- Poydevor bloklari va ustunlarni sinash: Poydevor bloklarini sinash, ustunlarni sinash, ustunlarning qisqa konsollarini sinash.
- Panel qoplamalari va devor panellarini sinash: Panel qoplamalarini sinash, devor panellarini sinash, to'sinlarni sinash.