Биотехнологик изланишларининг методологик асослари
Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta ta'lim vazirligi tasarrufidagi Toshkent Kimyo-texnologiya instituti «Oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi» fakulteti, «Biotexnologiya» kafedrasi tomonidan «Biotexnologik izlanishlarining metodologik asoslari» fanidan tayyorlangan laboratoriya mashg'ulotlari uchun mo'ljallangan uslubiy qo'llanmadir. Unda biotexnologik izlanishlarni amalga oshirishning nazariy va amaliy jihatlari, jumladan, yuqori samarali suyuqlik xromatografiyasi, genotiplash, potensiyometrik titrlash, gaz-suyuqlik bioreaktorlarida fazalararo yuzani aniqlash, oziq-ovqat va tibbiyot sohasida qo'llaniladigan turli kimyoviy moddalarni aniqlash va ajratish usullari batafsil yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Laboratoriya mashg'ulotlarida amal qilinadigan qoidalar: Ushbu mavzu talabalarning laboratoriya ishlarini xavfsiz bajarishlari uchun muhim bo'lgan umumiy qoidalarni, xususan, texnika va yong'in xavfsizligi, kimyoviy reagentlar bilan ishlash, shaxsiy gigiyena va ish joyini tozalash kabi jihatlarni o'z ichiga oladi.
- Balq moyi tarkibidagi vitamin A miqdorini yuqori samarali suyuqlik xromatografiyasi usulida aniqlash: Mazkur mavzu yuqori samarali suyuqlik xromatografiyasi (YSSX) texnikasini, jumladan, apparat tuzilishi, ish jarayoni va vitamin A miqdorini aniqlash usullarini o'rganishga bag'ishlangan.
- Genotip orqali turni aniqlash: Ushbu mavzu STR qisqa tandem takrorlanishlari asosida genotiplash jarayonini o'rganish, DNK namunalari bilan PZR o'tkazish va gel-elektroforez yordamida DNK mahsulotlarini tahlil qilishga bag'ishlangan.
- Potentsiometrik titrlash orqali Fenazepam miqdorini aniqlash: Mavzu potensiyometrik titrlash usulini, uning nazariy asoslarini va Fenazepamning miqdorini aniqlash uchun qo'llanilishini tushuntiradi.
- Gaz-suyuqlik bioreaktorida fazalararo yuzani aniqlash: Ushbu mavzu gaz-suyuqlik aralashmalari uchun fazalararo yuzani, gaz pufakchalarining diametrini va gaz miqdorini aniqlash usullarini o'rganadi.
- Dўlana gullari tarkibidagi giperozidning tozaligi va miqdorini yupqa qatlam xromatografiyasi usulida aniqlash: Mazkur mavzu yupqa qatlam xromatografiyasi (YuQx) usulining nazariyasi, qo'llanilishi va dўlana gullari tarkibidagi giperozidning tozaligi hamda miqdorini aniqlash usullarini o'z ichiga oladi.
- O'simlik hujayrasidan DNK va RNK ajratish: Ushbu mavzu o'simlik hujayralaridan DNK va RNKni ajratishning turli usullarini, jumladan, Fenol-xloroform usulini batafsil bayon etadi.
- Qaynatish usuli yordamida preparativ plazmid DNK sini ajratish: Mavzu Agrobacterium tish va Ri plazmid DNKlarini ajratishning qaynatish usulini va uning amaliy jihatlarini yoritadi.
- Plazmid DNK sini ajratish va tozalash usullari: Ushbu mavzu plazmid DNKlarini ajratish va tozalashning umumiy usullarini, jumladan, Birnbaum-Dolin modifikatsiyalangan usulini va boshqa usullarni bayon etadi.