Ёшга оид физиология ва гигиена
Ushbu kitob yoshga oid fiziologiya va gigiyena fanini o'rganish bo'yicha O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi hamda O'zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi tomonidan tasdiqlangan o'quv rejalari va dasturlariga muvofiq tayyorlangan. Unda bola va o'smirlar organizmining o'sish va rivojlanish qonuniyatlari, ularning yoshga oid fiziologik va gigiyenik xususiyatlari chuqur yoritilgan. Kitobda shuningdek, turli sensor tizimlar, asab tizimi, endokrin bezlar, ovqat hazm qilish tizimi, yurak-qon tomir tizimi, nafas olish tizimi, tayanch-harakat apparati, moddalar va energiya almashinuvi kabi muhim tizimlarning anatomiyasi va fiziologiyasi, ularning yoshga oid o'zgarishlari keng qamrovli tahlil qilingan. Shuningdek, jismoniy rivojlanish, sport gigiyenasi va salomatlikni saqlash masalalariga ham alohida e'tibor qaratilgan. Kitob talabalar uchun o'quv jarayonini chuqurlashtirish va ilmiy bilimlarni kengaytirishda muhim manba bo'lib xizmat qiladi.
Asosiy mavzular
- Yoshga oid Fiziologiya va Gigiyena fanining Predmeti, Maqsadi va Vazifalari: Bu mavzu yoshga oid fiziologiya va gigiyena fanining umumiy ta'rifini, uning predmeti, maqsadi, vazifalari, tadqiqot uslublari, rivojlanish tarixi va boshqa fanlar bilan bog'liqligini ochib beradi. Shuningdek, fiziologik va gigiyenik jihatdan yoshga oid o'zgarishlarning ahamiyati tushuntiriladi.
- Inson Organizmining Individual Rivojlanishining Umumiy Biologik Qonuniyatlari: Mavzu organizmining ontogenez davomida o'tadigan rivojlanish bosqichlarini, jumladan, embrional va postembrional rivojlanishni, irsiyat va tashqi muhit omillarining ta'sirini, akseleratsiya va retardingiya kabi hodisalarni, shuningdek, organizmning rivojlanish davrlaridagi sezgir bosqichlarini qamrab oladi.
- Asab tizimi va Oliy Asab Faoliyatining Yoshga Oid Anatomiyasi va Fiziologiyasi: Bu bo'limda markaziy va periferik asab tizimining ontogenezdagi rivojlanishi, oliy asab faoliyatining rivojlanish bosqichlari, bola va o'smirlarning ruhiy-fiziologik xususiyatlari, shuningdek, miya va orqa miyaning rivojlanishi batafsil yoritilgan.
- Ontogenez davomida Sensor Tizimlarining Rivojlanishi: Mavzu sensor tizimlar, jumladan ko'rish, eshitish, hidlash, ta'm bilish, vestibulyar va somatosensor tizimlarning yoshga oid anatomik-fiziologik xususiyatlarini va ularning rivojlanish qonuniyatlarini tushuntiradi.
- Inson Organizmining Gumoral Regulatsiya Tizimining Anatomiyasi va Fiziologiyasi: Ushbu bo'limda organizmdagi endokrin tizim, gormonlar, ularning rivojlanishi va yoshga oid o'zgarishlari, jismoniy yuklamalarga moslashishda gormonlarning o'rni haqida ma'lumot beriladi.
- Yurak-Qon Tomir Tizimining Yoshga Oid Anatomiyasi va Fiziologiyasi: Qon va uning tarkibiy qismlari, yurak va qon tomir tizimining yoshga oid xususiyatlari, jismoniy yuklamalarga javob reaksiyalari, shuningdek, qon aylanish tizimining ontogenezdagi rivojlanishi batafsil yoritilgan.
- Nafas Olish Tizimining Yoshga Oid Anatomiyasi va Fiziologiyasi: Mavzu nafas olish organlarining rivojlanishi, ularning yoshga oid anatomik-fiziologik xususiyatlari va gigiyenasi, shuningdek, nafas olish tizimining ontogenezdagi rivojlanishi qonuniyatlarini ochib beradi.
- Ovqat Hazm Qilish Tizimining Yoshga Oid Anatomiyasi va Fiziologiyasi: Ushbu bo'limda ovqat hazm qilish tizimi organlarining rivojlanishi, moddalar va energiya almashinuvining yoshga oid xususiyatlari, shuningdek, ovqat hazm qilish organlari gigiyenasi haqida ma'lumot berilgan.
- Tayanch-Haraktlanish Apparatining Yoshga Oid Anatomiyasi va Fiziologiyasi: Mavzu skelet va mushaklarning yoshga oid xususiyatlari, ularning rivojlanishi, harakatlanish ko'nikmalarining yoshga oid o'zgarishlari va tayanch-harakat apparati gigiyenasi haqida batafsil ma'lumot beradi.