Tabiiy va suniy suv havzalarida bolalarning suvdagi xavfsizligini tashkil etish
Ushbu uslubiy-qoʻllanma tabiiy va suniy suv havzalarida bolalarning suvdagi xavfsizligini tashkil etishga bag'ishlangan. Unda bolalar bilan ishlashda, ularni suzish va cho'milish paytida xavfsizligini ta'minlash bo'yicha zaruriy ma'lumotlar, qoidalar va usullar yoritilgan. Qo'llanmada jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirish, bolalarning sog'lom va barkamol bo'lib o'sishiga e'tibor qaratilgan.
Asosiy mavzular
- Kirish: Ushbu qismda O'zbekiston Respublikasida jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirishga qaratilayotgan e'tibor, bolalarda sog'lom turmush tarzini shakllantirishning ahamiyati va suzishning foydali jihatlari haqida so'z boradi. Shuningdek, tabiiy va suniy suv havzalarida bolalar xavfsizligini ta'minlash dolzarbligi ta'kidlanadi.
- Bolalar uchun suzish havzalari va plyajlarning qurilmasi: Bu mavzu suzish havzalari va plyajlarning sanitariya va texnik talablariga javob berishi, joylanish joyining toza bo'lishi, suvning sifati va ularni tekshirish tartiblari haqida batafsil ma'lumot beradi.
- Qutqaruv maskanining tashkil etilishi: Qutqaruv maskanini tashkil etish, uning tarkibi, zarur jihozlar va ish tartibi haqida ma'lumotlar berilgan. Maskanning harakat maydoni va ish jarayonini nazorat qilish usullari tushuntirilgan.
- Suzish bo'yicha instruktorning vazifalari: Suzish bo'yicha instruktorning mashg'ulotlarni tashkil etish, bolalarni suzishga o'rgatish, ularning xavfsizligini ta'minlash kabi vazifalari bayon etilgan. Darslarni tashkil etish va mashg'ulotlar davomiyligi haqida ham ma'lumotlar mavjud.
- Suzish bo'yicha o'quv mashg'ulotlarini o'tkazish: Suzish mashg'ulotlarining tuzilishi (tayyorlov, asosiy, yakuniy qismlar), o'qitish usullari va zarur jihozlar haqida ma'lumot berilgan.
- Suvdagi baxtsiz hodisalardan ogoh qilish: Bu qism cho'milish vaqtida xavfsizlik qoidalariga rioya qilish, taqiqlangan harakatlar va ularga sabab bo'ladigan omillar haqida tushuntirish beradi.
- Qayiqda suzish vaqtdagi xavfsizlik choralari: Qayiqda suzishda xavfsizlikni ta'minlash uchun zarur choralarni o'z ichiga oladi. Qayiqlar bilan ishlash, ularni saqlash, bolalarni qayiq sayriga yuborishda ehtiyotkorlik choralari va baxtsiz hodisalar yuz berganda harakatlanish usullari bayon etilgan.
- Cho'kayotganlarning qutqaruvi: Cho'kayotganlarni qutqarish usullari, jumladan, shatakka olish usullari (boshidan, tirsagidan, belidan tutib olish), ularning turlari va bu jarayonlarda ehtiyotkorlik choralari haqida ma'lumotlar berilgan.
- Suv – zarar keltiruvchi omil sifatida: Suvda g'arq bo'lish sabablari (surunkali kasalliklar, ortiqcha yuklanish, kutilmagan jarohatlar) va tananing haddan tashqari sovib ketishining oqibatlari, unga qarshi kurash choralari haqida ma'lumot berilgan.
- Spazma (Tomir tortishishi): Tomir tortishishining sabablari (qo'rquv, mushaklarning zo'riqishi, suv haroratining o'zgarishi) va bunday holatda ko'riladigan choralar, jumladan, tez chiqish, moslashuv usullari va gipertermiya (o'ta qizib ketish) alomatlari va birinchi yordam haqida tushuntirilgan.
- Suvdagi o'limning sabablari: Cho'kish sabablari, jumladan, havo yo'llariga suv tiqilib qolishi, nafas va yurak urishining to'xtashi, bolalarda bo'g'iz tuzilishining o'ziga xosligi va laringospazm kabi holatlar yoritilgan.
- Sun'iy nafas berish va yurak massaji: Sun'iy nafas berish usullari (og'izdan og'izga, og'izdan burunga), uni to'g'ri bajarish texnikasi, yurak massajini o'tkazish tartibi va usullari, shuningdek, ularning afzalliklari haqida batafsil ma'lumotlar berilgan.