Ўрта асрлар марказий осиё меъморчилигида эпиграфиканинг қўлланилиши
Ushbu maqola O'rta Osiyo me'morchiligida, xususan, Islom me'morchiligida epigrafika (bitiklar)ning qo'llanilishi, uning rivojlanish bosqichlari, turli davrlarda qo'llanilgan bitik turlari va uslublari, shuningdek, epigrafik kompozitsiyalarning me'moriy obidalarni bezashdagi o'rni va ahamiyati haqida batafsil ma'lumot beradi. Maqolada xattotlik san'atining me'morchilikdagi o'rni, koshinkorlik, mozaika va kundal kabi bezak turlarida epigrafik kompozitsiyalarning qo'llanilishi yoritilgan.
Asosiy mavzular
- O'rta Osiyo me'morchiligida epigrafikaning paydo bo'lishi: O'rta Osiyo me'morchiligida, ayniqsa Islom dini ta'siri ostida paydo bo'lgan epigrafika (bitiklar)ning ilohiy matnlarni, falsafiy fikrlarni va ma'naviy qarashlarni ifodalashdagi o'rni.
- Xattotlik san'atining me'morchilikdagi ahamiyati: Xattotlik (arab husnixat yozuvi)ning keng tarqalgan sohaga aylanishi, qo'lyozma kitoblarni ko'chirish orqali rivojlanishi hamda me'moriy bezaklarda hayotiy mazmun va estetik zavq beruvchi omil sifatida ishlatilishi.
- Me'morchilikda qo'llanilgan arab xat turlari: Islom olamida keng qo'llanilgan Kufiy, Mushaqqaq, Suls, Nastaliq, Rayhoniy, Tavqe', Riko kabi xat turlarining me'morchilikda, xususan, peshtoqlar, minoralar, gumbazlar va interyerlarda qo'llanilganligi.
- O'rta asrlar me'morchiligida epigrafik kompozitsiyalar: O'rta Osiyo me'morchiligida, xususan, Amir Temur va temuriylar davrida epigrafik kompozitsiyalarning rang-barangligi, turli uslub va materiallarda bajarilishi, ustalarning hamkorlikdagi ijodiy mehnati.
- Koshinkorlik, mozaika va kundal texnikalarida epigrafika: O'rta Osiyo me'morchiligida keng tarqalgan koshinkorlik, mozaika va kundal bezak turlarida epigrafik kompozitsiyalarning qo'llanilishi, ularning badiiy xususiyatlari va kompozitsion yechimlari.
- Epigrafik bitiklarni o'rganishning ahamiyati: Me'moriy obidalardagi epigrafik yozuvlarni o'rganish, ularning mazmun-mohiyatini ochish, badiiy jihatdan farqlarini aniqlash, turli davrlarda rivojlanish bosqichlarini tadqiq etish hamda ushbu tadqiqotlarning turizm rivojiga ta'siri.