Ширинмия ўсимлиги ва унинг биоэкологик хусусиятлари

Ushbu maqola "Shirinmiya" (Glycyrrhiza glabra L.) o'simligining bioekologik va biomeliorativ xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan bo'lib, uning ildizining tuzlarni o'zlashtirish qobiliyati, tibbiyotda va sanoatda qo'llanilishi, shuningdek, O'rta Osiyoda, xususan O'zbekistonda tarqalishi haqida batafsil ma'lumot beradi. Tadqiqotda shirinmiyaning turli xil tuproqlarda, jumladan sho'rlangan yerlarda ham o'sishi va uning dorivor ahamiyati ta'kidlanadi. Xitoy, Tibet va Misr tabobatida qadimdan qo'llanilgani, shuningdek, zamonaviy farmatsevtika, oziq-ovqat sanoati va hatto texnikada foydalanilayotgani haqida ma'lumotlar keltirilgan.

Asosiy mavzular

Shirinmiya o'simligining bioekologik xususiyatlari: Maqolada shirinmiyaning ildiz tizimi, tuproqdagi tuzlarni o'zlashtirish qobiliyati, vegitativ va generativ ko'payish usullari, gullash va meva berish davri haqida ma'lumot berilgan. O'simlikning 2 metrgacha bo'lgan balandligi, lantsetimon barglari va sariq rangli gullari tasvirlangan. Tog'li hududlarda va daryo vodiylarida o'sishi haqida ham so'z boradi.
Shirinmiyaning biomeliorativ ahamiyati: Shirinmiyaning tuproqdagi tuzlarni o'zlashtirish qobiliyati orqali meliorant o'simlik sifatida ahamiyati ta'kidlanadi. Bu xususiyati uni sho'r tuproqlarni yaxshilashda muhim rol o'ynashiga olib keladi.
Shirinmiyaning tibbiyotda va sanoatda qo'llanilishi: O'simlikning dorivor xususiyatlari, xususan, nafas yo'llari kasalliklari, astma, bronxit, siydik haydash, oshqozon yarasi kabi ko'plab kasalliklarni davolashda ishlatilishi haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, oziq-ovqat sanoatida (sharbatlar, ichimliklar), farmatsevtika va hatto texnikada qo'llanilishi (o't o'chirish vositalari, elim tayyorlash) haqida ham aytib o'tilgan.
Shirinmiyaning tarixiy ahamiyati va tarqalishi: Shirinmiyadan qadim Xitoy, Tibet va Misr tabobatida keng foydalanilganligi, uzoq umr ko'rishga yordam berishi va dorilar ta'sirini kuchaytirishi haqida ma'lumotlar keltirilgan. O'simlikning O'rta Osiyo, Yevropa, Osiyo va Afrikaning turli hududlarida tarqalgani ham qayd etilgan.
Shirinmiya turlari va ularning o'rganilishi: O'zbekistonda 20 dan ortiq shirinmiya turlari mavjudligi, jumladan, K.Zokirov, S.Nigmatov, L.Pauzner, F.Lerman kabi olimlar tomonidan o'rganilgani va madaniylashtirilganligi haqida so'z boradi. Tadqiqotda Toshkent viloyatidagi shirinmiya turlarining o'rganilayotgani haqida ham ma'lumot berilgan.