Intensiv bog’lar tashkil qilish yaxshi daromad olish garovi

Ushbu maqolada O'zbekiston sharoitida intensiv bog'lar tashkil qilishning iqtisodiy samaradorligi va ekologik ahamiyati haqida so'z boradi. Jahon miqyosida yuzaga kelayotgan ekologik muammolar, global isish, suv resurslarining kamayishi, tuproq eroziyasi kabi omillar qishloq xo'jaligiga ham o'z ta'sirini o'tkazayotganligi ta'kidlangan. Bunday sharoitda yerlardan unumli foydalanish va hosildorlikni oshirish maqsadida intensiv bog'lar tashkil qilish muhimligi, bunga Prezidentimizning 2017-2021 yillardagi Harakatlar strategiyasida ham e'tibor qaratilganligi qayd etilgan. Maqolada zamonaviy intensiv bog'larning afzalliklari, jumladan, yuqori hosildorlik, sarflangan xarajatlarni tez qoplashi, eksportbop mahsulot yetishtirish kabi jihatlari tahlil qilingan. Shuningdek, intensiv bog'lar tashkil qilishda yer tanlash, sug'orish tizimlari, daraxtlar ekish me'yorlari kabi agrotexnik tadbirlarga ham to'xtalib o'tilgan. Maqola yakunida intensiv bog'lar yaratishda xorij tajribasidan o'rganish va kadrlarni tayyorlash muhimligi ta'kidlanib, bu kelajakda oziq-ovqat xavfsizligini ta'minlashga xizmat qilishi aytib o'tilgan.

Asosiy mavzular

Ekologik muammolar va qishloq xo'jaligiga ta'siri: Maqolada XXI asrda dunyoda global isish, suv resurslariga talab ortishi, ekinlarga zarar yetkazuvchi hasharotlar, tuproqning sho'rlanishi va eroziyasi kabi ekologik muammolar keltirilgan. Bu muammolar qishloq xo'jaligiga salbiy ta'sir ko'rsatayotgani va bunga insonlarning tabiat boyliklaridan samarasiz foydalanishi sabab bo'layotgani ta'kidlangan.
Intensiv bog'lar tashkil qilishning ahamiyati: O'zbekiston sharoitida hosildorlikni oshirish va yerlardan unumli foydalanish maqsadida intensiv bog'lar tashkil qilish tavsiya etiladi. Bu O'zbekistonni rivojlantirish bo'yicha Harakatlar strategiyasida ham o'z aksini topgan. Paxta va g'alla maydonlarini qisqartirib, o'rniga meva-sabzavot bog'lari yaratish orqali iqtisodiyotni rivojlantirish va aholi bandligini oshirish ko'zda tutilgan.
Zamonaviy intensiv bog'larning afzalliklari: Zamonaviy intensiv bog'larda ilg'or agrotexnika qo'llanilishi tufayli hosildorlik an'anaviy bog'larga nisbatan 1.5-1.7 barobar yuqori bo'ladi. Ushbu bog'larda yetishtirilgan mevalar eksportbop sifatga ega bo'lib, sarflangan xarajatlar 3-5 yilda qoplanadi va sof daromad manbaiga aylanadi. Shuningdek, tomchilab sug'orish tizimidan foydalanish suvni tejash imkonini beradi.
Intensiv bog'lar tashkil qilishda agrotexnik talablar: Intensiv bog'lar tashkil qilishda yer osti suvining yaqin bo'lmasligi (pastki tuproqlar uchun 1.5-2 m, daryo yonida 1.0-1.2 m), yer osti suvlarining tarkibida zararli tuzlarning yo'qligi va sug'oriladigan maydonlarning tekis bo'lib, 4-5 gradusdan oshmaydigan nishablikka ega bo'lishi muhimligi ta'kidlangan. Daraxtlarning bir-biridan masofasi ham yoritilgan.
Intensiv bog'larning kamchiliklari va istiqbollari: Intensiv bog'lar tashkil qilish sarmoya talab qilishi, agrotexnikaga rioya qilinmasa kutilgan hosilni bermasligi, chetdan keltirilgan navlarning sovuq urishi yoki kasalliklarga chalinishi kabi kamchiliklari mavjud. Shu bilan birga, intensiv bog'lar tashkil qilish istiqbolli ekanligi, o'zbek olimlari tomonidan mahalliy sharoitga mos navlar yaratilayotganligi qayd etilgan.