“Девони мирзо” асарида эроний сўзлар қатламининг қўлланиши
Ushbu maqola "Devoni Mirzo" asarining tahlilini taqdim etadi, xususan, undagi Eroniy qatlamga mansub so'zlar va ularning qo'llanilishini o'rganadi. Tadqiqotda Eroniy so'zlarning umumiy miqdori, ularning turkiy, arabiy va boshqa qatlamlar bilan o'zaro aloqadorligi, shuningdek, semantik va morfologik xususiyatlari ko'rib chiqiladi. Maqolada Eroniy leksikaning "Devoni Mirzo" asari tilida qo'llanilishi, uning badiiy va uslubiy qiymati haqida batafsil ma'lumot berilgan. Shuningdek, Eroniy so'zlarning o'zbek tiliga kirib kelish tarixi va ularning she'riy asarlar tilini boyitishdagi o'rni ham tahlil qilingan.
Asosiy mavzular
- Eroniy qatlamning "Devoni Mirzo" asaridagi o'rni: Maqolada "Devoni Mirzo" asarida Eroniy qatlamga mansub so'zlarning umumiy miqdori (687 birlik, 33%) haqida ma'lumot beriladi. Eroniy va turkiy tillarning o'zaro qadimgi aloqadorligi va bu aloqadorlik natijasida Eroniy so'zlarning o'zbek tiliga kirib kelishi tarixi yoritiladi. Eroniy so'zlarning grammatik tasnifi (otlar, sifatlar, ravishlar, bog'lovchilar va boshqalar) va ularning "Devoni Mirzo" asaridagi qo'llanilishi misollar bilan ko'rsatiladi.
- Eroniy so'zlarning uslubiy va semantik xususiyatlari: Tadqiqotda Eroniy so'zlarning semantik guruhlarga ajratilishi, ularning ma'no qatlamlari va uslubiy qo'llanilishi tahlil qilinadi. Maqolada Eroniy so'zlarning ko'pincha aniq otlar va sifatlar shaklida qo'llanilishi, shuningdek, ular bilan bog'liq aniq ma'no guruhlari (LMG) va konnotativ ma'no hamda uslubiy ottenkalar bilan boyituvchi birikmalar (leksemalar) ham ko'rsatib o'tiladi. Shuningdek, arabcha va Eroniy qatlam so'zlarining ma'no jihatdan farqliligi, Eroniy so'zlarning ko'pincha konkret ma'noliligi ta'kidlanadi.
- O'zbek tilida Eroniy so'zlarning qo'llanilishi va ahamiyati: Maqolada "Devoni Mirzo" asari tilining o'ziga xos xususiyatlari, jumladan, Eroniy so'zlarning ko'pligi, ular bilan o'zbek tilining boyishi va milliy she'riy tilning shakllanishiga ta'sirining muhimligi haqida so'z boradi. Eroniy so'zlarning o'sha davr adabiy-poetik tili uchun zaruriy omil bo'lganligi ta'kidlanadi. Shuningdek, maqolada o'zbek tilshunosligida Eroniy qatlamni o'rganishning dolzarbligi va ushbu tadqiqotning o'rni ham ko'rsatib o'tiladi.