Состояние мировой нефтегазодобычи
Ushbu kitobda uglevodorod zaxiralari va resurslari, neft va gaz qazib olish darajalari, neft va gazga bo'lgan talab va taklif, O'zbekistonda energiya iste'molining holati, xorijiy mamlakatlar, mintaqalar, qit'alar va umuman dunyo bo'yicha ma'lumotlar keltirilgan. Neft va gaz fakulteti bakalavrlari va magistrantlari uchun mo'ljallangan.
Asosiy mavzular
- Energiya manbalarini ishlab chiqarish va ulardan foydalanishning holati: Ushbu bobda dunyodagi energiya manbalarini ishlab chiqarish va iste'mol qilish hajmlari, turli mamlakatlarda energiya manbalariga bo'lgan talab va taklif, O'zbekistonning yoqilg'i-energetika kompleksi va sohadagi vazifalari haqida ma'lumot beriladi.
- Dunyo mamlakatlari bo'yicha aniqlangan zaxiralarning o'zgarishi va neft qazib olish dinamikasi: Ushbu bobda neft zaxiralari, ularning dunyo mamlakatlari bo'yicha taqsimlanishi, neft qazib olish sur'atlari va ushbu ko'rsatkichlarga ta'sir etuvchi omillar tahlil qilinadi. Neft zaxiralarini baholash metodologiyasi va neft qazib olish koeffitsientini hisoblash usullari keltirilgan.
- Gaz zaxiralari va qazib olish dinamikasining o'zgarishi: Ushbu bobda gaz zaxiralari va ularning neft zaxiralaridan farqi, asosiy gaz zaxiralari joylashgan mintaqalar, gaz qazib olish hajmlari va tendentsiyalari haqida ma'lumotlar beriladi. Gaz zaxiralarining kontinentlar va mintaqalar bo'yicha taqsimlanishi tahlil qilinadi.
- Neft va gazga talab va taklif: Ushbu bobda neft va gaz zaxiralarining dunyo mamlakatlari bo'ylab notekis taqsimlanishi, asosiy iste'molchi mamlakatlar va ularning resurslar bilan ta'minlanganlik darajasi, neft eksport qiluvchi mamlakatlar va import qiluvchi mamlakatlar o'rtasidagi munosabatlar, neftni qayta ishlash zavodlari va gaz quvurlari kabi infratuzilmalarning ahamiyati ko'rsatilgan.
- Yakuniy tiklanadigan dunyo zaxiralari, neft va gaz resurslarini baholash: Ushbu bobda turli xil uglevodorod turlari (neft, gaz, og'ir neftlar, bitumlar, neftli slanetslar) bo'yicha dunyo zaxiralari va resurslarini baholash, ularni qazib olishning iqtisodiy va texnologik muammolari, uglevodorodlarning yakuniy resurslarining kontinentlar va mintaqalar bo'yicha taqsimlanishi haqida ma'lumotlar berilgan.
- Energiya boshqa turlarini qo'llash istiqbollari: Ushbu bobda O'zbekistonda energiya resurslarining asosiy qismi neft va gaz hisobiga to'g'ri kelishi, shu sababli neft va gaz zaxiralaridan oqilona foydalanish, energiya resurslari balansida boshqa manbalar hisobiga energiyani ko'paytirish masalalari ko'rib chiqiladi. Ko'mir, gidroenergiya, atom energiyasi, quyosh va shamol energiyasidan foydalanish istiqbollari va ularning O'zbekiston iqtisodiyotida tutgan o'rni tahlil qilingan.