Транспорт воситалари конструкцияси ва техник эксплуатациясининг ривожланиш йўналишлари, замонавий муаммолар
Mazkur ma'ruza matni Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi tomonidan tasdiqlangan namunaviy dastur asosida tayyorlangan boʻlib, transport vositalari nazariyasi, tuzilishi va ekspluatatsiyasi boʻyicha chuqur bilim beradi. Unda avtomobillarning klassifikatsiyasi, dvigatelning ishlash prinsipi, transmissiya, rul boshqarmasi, tormoz tizimlari, osmalar, g'ildiraklar, ko'priklar va ramalar kabi asosiy agregatlar va tizimlar haqida batafsil ma'lumotlar keltirilgan. Shuningdek, turli xil dvigatellarning (benzinli, dizel) ishlash prinsipi, ularning turlari, elektr va gidravlik tizimlar ham yoritilgan. Kitobda zamonaviy avtomobillarning texnik xususiyatlari, ularning tuzilishi va ishlash prinsipi sodda va tushunarli qilib bayon etilgan.
Asosiy mavzular
- Avtomobil nazariyasi va tuzilishi: Avtomobillarning umumiy klassifikatsiyasi, ularning asosiy qismlari (dvigatel, transmissiya, rul boshqarmasi, tormoz tizimi, osma, g'ildirak, ko'prik, rama) va ularning tuzilishi hamda ishlash prinsiplari.
- Dvigatel nazariyasi: Ichki yonuv dvigatellari (benzinli, dizel)ning turlari, klassifikatsiyasi, tuzilishi, ishlash prinsipi, asosiy parametrlar va ularning turlari (to'rt taktli, ikki taktli, rotorniy) hamda gaz turbinali dvigatellar.
- Transmissiya: Avtomobil transmissiyasining vazifasi, turlari (mexanik, gidravlik, elektr), clutch, speed gearboxes, cardan transmission, axle drive, transfer case va ularning ishlash prinsipi.
- Rul boshqarmasi va tormoz tizimi: Rul boshqarmasining vazifasi, turlari (mexanik, gidravlik, elektr), rul mexanizmlari, rul kuchaytirgichlar va tormoz tizimlarining vazifasi, turlari (ishchi, ehtiyot, to'xtatib turish, yordamchi tormozlar) va ularning ishlash prinsipi.
- Osmalar va g'ildiraklar: Osmalarning vazifasi, turlari (mustaqil va nomustaqil), prujinali, reссорali, pnevmatik osmalar, amortizatorlar hamda g'ildiraklarning tuzilishi, turlari va ularning belgilanishi.
- Ko'priklar va ramalar: Ko'priklar (etakchi, boshqariluvchi) va ramalarning (lonjeronli, umurtqasimon) vazifasi, tuzilishi va turlari.
- Avtomobil kuzovlari va ularning turlari: Kuzovlarning vazifasi, turlari (yengil, yuk, avtobus, maxsus) va ularning tuzilishi hamda konstruktiv xususiyatlari.