Elektr energiyasini statori aylanuvchi generatorlar orqali ishlab chiqarish

Ushbu maqola elektr energiyasini statori aylanuvchi generatorlar orqali ishlab chiqarishning nazariy va amaliy jihatlarini o'rganadi. Unda generatorlarning ishlash prinsipi, konstruktiv tuzilishi, texnik xususiyatlari va ularning turli xil stansiyalarda (issiqlik, gidroelektrostansiyalar) qo'llanilishi keng tahlil qilingan. Xususan, gidroelektro stansiyalarda energiyaning 20% ni shu turdagi generatorlar orqali olish mumkinligi, shuningdek, kichik quvvatli generatorlarni anhor va kanallarda qo'llash imkoniyatlari yoritilgan. Shuningdek, maqolada rotor va statorning bir-biriga qarama-qarshi yo'nalishda aylanishi va natijada elektr energiyasini hosil qilish mexanizmi tushuntirilgan. Maqola asosida maqsadga muvofiq GESlarda rotor tezligidan foydalanib, generatorlar orqali issiqlik energiyasini olish mumkinligi, buning uchun esa suv kirish va chiqish joylarini maxsus izolyatsiyalash lozimligi ta'kidlangan. Oxirida esa gidroelektr stansiyalarini qurish va ulardan foydalanishning afzalliklari, hamda mazkur mavzu bo'yicha foydalanilgan adabiyotlar keltirilgan.

Asosiy mavzular

Stator aylanuvchi generatorlar: Stator aylanuvchi generatorlar (SAG) elektr energiyasini ishlab chiqarishda qo'llaniladi. Ushbu maqolada ular GESlarda qo'llanilishi, tabiiy suv oqimlaridan, ya'ni daryolar, kanallar va anhorlardan foydalanib ishini tushuntirilgan. Generatorning rotor va statorining qarama-qarshi yo'nalishda aylanishi natijasida kinetik energiyaning elektr energiyasiga aylanishi mexanizmi ko'rsatilgan.
Generatorlarning ishlash prinsipi: Maqolada generatorlarning ishlash prinsipi, ya'ni stator va rotorning o'zgaruvchan tok generatorida qarama-qarshi tomonga aylanishi va shu orqali elektr energiyasini ishlab chiqarish jarayoni tushuntirilgan. Buni qo'shimcha ravishda grafik (1-rasm) va diagrammalar (2-rasm, 3-rasm, 4-rasm) orqali yanada aniqlashtirilgan.
Generatorlarning turlari va qo'llanilishi: Maqolada elektr energiyasini ishlab chiqarishda foydalaniladigan ikkita asosiy turdagi stansiyalar, ya'ni issiqlik elektro stansiyalari va gidroelektro stansiyalari haqida so'z boradi. Issiqlik stansiyalarida energiya manbai sifatida ko'mir, neft, mazut kabi yonilg'ilar ishlatilsa, gidroelektro stansiyalarida esa suvning potensial energiyasidan foydalanilishi haqida ma'lumot berilgan. Shuningdek, mamlakatimizda ishlab chiqarilayotgan elektr energiyasining 20% ni gidroelektro stansiyalar ta'minlashi ta'kidlangan.
Rotor va statorning aylanish chastotasi: Maqolada generatorning rotor va statorining aylanish chastotasi va ularning o'zaro bog'liqligi haqida ma'lumot berilgan. Xususan, ularning aylanish chastotasi, generatorning qutublari soni va tok chastotasi orasidagi bog'liqlikni ifodalovchi formula (ns+nr=60f/p) keltirilgan va tahlil qilingan.