Кластер модели доирасида қуйи энергияларда d(α,γ)6Li, 3He(α,γ)7Be ва 3H(α,γ)7Li реакциялар астрофизик S-факторлари ва тезликлари

Ushbu doktorlik dissertatsiyasi va uning avtoreferati Sobir Abumumidinovich Tyurakulov tomonidan "Cluster model doirasida quyida energiyalarda d(a,y) Li, 3He(a,y) Be va 3H(a,y) Li reaksiyalari astrofizik S-faktorlari va tezliklari" mavzusida bajarilgan tadqiqot natijalarini o'z ichiga oladi. Tadqiqotda yadro astrofizikasining muhim muammolaridan biri bo'lgan litiumning Katta portlashdan keyingi birinchi nukleosintezdagi roli va tarqalishi o'rganiladi. Tadqiqotda ikki va uch zarrali modellardan foydalangan holda yadroviy reaksiya tezliklari va astrofizik S-faktorlari hisoblab chiqilgan. Natijalar mavjud eksperimental ma'lumotlar bilan solishtirilib, muhim xulosalar chiqarilgan. Ushbu tadqiqot, shuningdek, O'zbekiston Respublikasining fan va texnologiyalarini rivojlantirishning ustuvor yo'nalishlariga muvofiq keladi.

Asosiy mavzular

Yadroviy astrofizika va Katta portlash nukleosintezi: Tadqiqotning asosiy qismini yadroviy astrofizika va Katta portlash (Big Bang) natijasida yuzaga kelgan dastlabki nukleosintez jarayonlari, xususan, yengil yadrolarning, ayniqsa litiumning hosil bo'lishi va tarqalishi muammolari tashkil etadi. Tadqiqotda litium izotoplarining tarqalishidagi nomuvofiqliklar va ularning sabablari tahlil qilingan.
Cluster model asosida yadroviy reaksiyalarni hisoblash: Ushbu dissertatsiyada d(a,y) Li, 3He(a,y) Be va 3H(a,y) Li yadroviy reaksiyalarining astrofizik S-faktorlari va tezliklarini hisoblash uchun ikki va uch zarrali cluster modellari rivojlantirilgan. Modellarda yadroviy tuzilmalar va ularning o'zaro ta'sirlari hisobga olingan holda hisob-kitoblar amalga oshirilgan.
Natijalarning eksperimental ma'lumotlar bilan solishtirilishi: Olib borilgan nazariy hisob-kitoblar natijalari LUNA hamkorligi va boshqa tadqiqot guruhlari tomonidan olingan eksperimental ma'lumotlar bilan solishtirilgan. Natijalarning yaxshi kelishishga erishilganligi tadqiqot usullarining to'g'riligini tasdiqlaydi.