Қалмоқир карьери шимолий бортида олиб борилган маркшейдерлик кузатув ишларининг самарадорлиги..
Ushbu maqola Qalmoqir konida shimoliy botiqdagi muhandislik-geologik sharoitlarning murakkabligi va ushbu sharoitlarda tog' jinslarining holati va ularning siljishini kuzatish usullarining samaradorligi haqida. Qalmoqir konining shimoliy botiq qismida katta miqdordagi tog' jinslarining ko'chishi va siljishi sodir bo'lgan. Ushbu ko'chishlarning oldini olish va ularni nazorat qilish maqsadida, 1996-2003 yillarda katta miqdorda tog' jinslari tashib chiqarilgan. Tog' jinslarining holati, ularning tarkibi, zichligi va mustahkamlik xususiyatlari tahlil qilingan. Maqolada ayniqsa, jinslarning tektonik buzilish zonalarida mustahkamligining pasayishi va namlanish ta'sirida ularning holati o'zgarishi ta'kidlangan. Maqolada jinslarning muhandislik-geologik xususiyatlarini batafsil tahlil qilish, ularning mustahkamligini aniqlash va konni xavfsiz ekspluatatsiya qilish bo'yicha tavsiyalar berilgan.
Asosiy mavzular
- Qalmoqir konining shimoliy botiq qismidagi geologik sharoit: Qalmoqir konining shimoliy botiq qismi katta hajmdagi tog' jinslarining ko'chishi va siljishi bilan xarakterlanadi. Bu hududdagi jinslar tarkibida siyenit-dioritlar, granodiorit-porfirlar va diorilər ustunlik qiladi. Jinslar strukturasida ko'plab tektonik yoriqlar va buzilish zonalar mavjud.
- Tog' jinslarining mustahkamlik xususiyatlari: Tog' jinslarining zichligi, ichki ishqalanish burchagi va yopishqoqligi kabi xususiyatlari aniqlangan. Jinslarning mustahkamligi ular tarkibidagi buzilishlar, yoriqlar va namlanish darajasi bilan bog'liq. Ayrim jinslar, ayniqsa, tektonik buzilish zonalarida va namlangan holda mustahkamligini sezilarli darajada yo'qotadi.
- Marksheyderlik kuzatuvlarining samaradorligi: Qalmoqir konining shimoliy botiq qismida tog' jinslarining siljishini kuzatish bo'yicha o'tkazilgan marksheyderlik ishlari natijasida aniqlangan kamchiliklar va ularni bartaraf etish bo'yicha tadbirlar ko'rib chiqilgan. Jinslarning mustahkamligini oshirish maqsadida razgurska ishlari olib borilgan.
- Konni xavfsiz ekspluatatsiya qilish: Konning shimoliy botiq qismida xavfsizlikni ta'minlash maqsadida tog' jinslarining holatini doimiy nazorat qilish va ularning mustahkamligini oshirishga qaratilgan chora-tadbirlarni ishlab chiqish zarurati ta'kidlangan.