Дидактические средства обучения как компонент педагогического процесса
Ushbu maqola didaktik vositalar va ularning ta'lim jarayonidagi o'rni, turlari va tanlovi haqida so'z yuritadi. Zamonaviy o'quv vositalarining joriy etilishi o'quv va kognitiv faoliyatni yuqori darajada tashkil qilish imkonini beradi. Maqolada o'qitish usullari bilan birgalikda foydalaniladigan didaktik vositalar (o'quv va ko'rgazmali qo'llanmalar, namoyish qurilmalari, texnik vositalar va boshqalar) tushuntiriladi. Ta'kidlanishicha, didaktik vositalar ta'lim maqsadlariga erishishga yordam beradigan barcha narsalarni o'z ichiga oladi, jumladan usullar, shakllar, mazmun va maxsus o'quv vositalari. Didaktik vositalar o'quvchilarning hissiy-motor stimullari bo'lib, ular dunyoni bilishini osonlashtiradi. Ushbu vositalar o'qitish, tarbiya va rivojlantirish funksiyalarini bajaradi va o'quv-kognitiv faoliyatni rag'batlantirish, boshqarish va nazorat qilish vositasi hisoblanadi. Maqolada didaktik vositalarning moddiy (o'quv qo'llanmalari, jadvallar, modellar va boshqalar) va ma'naviy (chizmalar, sxemalar, san'at asarlari, nutq va yozish) turlari hamda ularning o'quv jarayonidagi o'rni, shuningdek, ularning o'qituvchi va o'quvchi faoliyatidagi roli haqida batafsil to'xtalib o'tilgan.
Asosiy mavzular
- Didaktik vositalar ta'rifi va mohiyati: Didaktik vositalar – o'qitish jarayonida o'quvchilarning bilish faoliyatini faollashtiradigan, o'quv materialini o'zlashtirishga yordam beradigan moddiy va ma'naviy omillar. Ular ta'lim maqsadlariga erishishda muhim rol o'ynaydi va o'quv jarayonini yanada samarali qilishga xizmat qiladi.
- Didaktik vositalarning tasnifi: Didaktik vositalar ikki asosiy guruhga bo'linadi: moddiy vositalar (o'quv qo'llanmalari, jadvallar, modellar, texnik vositalar) va ma'naviy vositalar (chizmalar, sxemalar, san'at asarlari, nutq, yozuv). Shuningdek, ular ko'rgazmalilik, auditoriyaviy, audio-vizual vositalar va universal vositalarga ham bo'linishi mumkin.
- Didaktik vositalarning funksiyalari: Didaktik vositalar o'qitish, tarbiya va rivojlantirish funksiyalarini bajaradi. Ular o'quvchilarning motivatsiyasini oshiradi, ma'lumotlarni taqdim etadi, o'quv jarayonini boshqaradi va optimallashtiradi.
- O'qitish vositalarining subyekt faoliyatiga ko'ra tasnifi: O'qitish vositalari o'qituvchi tomonidan qo'llaniladigan (o'rgatish vositalari) va o'quvchi tomonidan o'zlashtirish uchun foydalaniladigan (o'rganish vositalari) guruhlarga ajratiladi. O'qituvchiga namoyish eksperimenti uskunasi, o'quvchiga esa laboratoriya praktikumi uskunasi misol bo'la oladi.