Марказий Осиё полиэтник социумида миллатлараро муносабатлар такомиллашувининг фалсафий-функционал тадқиқи
Ushbu dissertatsiya Markaziy Osiyodagi ko'p millatli jamiyatda millatlararo munosabatlarning rivojlanishini falsafiy-funksional jihatdan o'rganadi. Tadqiqotda millatlararo o'zaro munosabatlarning ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy jihatlari tahlil qilinib, ularning takomillashuvi yo'llari ko'rsatilgan. Zamonaviy dunyoda globallashuv jarayonlari va millatlararo totuvlikni ta'minlashning dolzarbligi, shuningdek, O'zbekistonning ushbu jarayondagi roli ham yoritilgan.
Asosiy mavzular
- Markaziy Osiyo polietnik jamiyatida millatlararo munosabatlar evolyutsiyasining falsafiy-funksional tadqiqi: Dissertatsiyaning asosiy maqsadi Markaziy Osiyo polietnik jamiyatida millatlararo munosabatlarning rivojlanishiga ta'sir etuvchi omillarni ilmiy tahlil qilishdan iborat. Tadqiqotda ushbu jarayonning ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy va madaniy jihatlari chuqur o'rganiladi va millatlararo hamjihatlikni ta'minlash bo'yicha taklif va tavsiyalar ishlab chiqiladi.
- Markaziy Osiyo polietnik jamiyatining mohiyati, millat va millatlararo munosabatlarning nazariy-metodologik asoslari: Birinchi bobda «Markaziy Osiyo» va «polietnik jamiyat» tushunchalariga oid qarashlar tahlil qilinib, ularning hozirgi haqiqatga muvofiq talqini ilgari suriladi. Millat, etnos, millatlararo munosabatlar tushunchalarining nazariy-metodologik asoslari, ularning jamiyat taraqqiyotidagi o'rni hamda rivojlanish qonuniyatlari ko'rib chiqiladi.
- Milloatlararo munosabatlar paradigmalari, milliy va etnoijtimoiy jarayonlar mohiyati va simbiozlik xususiyatlari: Ikkinchi bobda milliy va etnoijtimoiy jarayonlarga oid konsepsiyalar tahlil qilinadi. Etnosni tashkil etuvchi omillar, ya'ni integratsiya, konsolidatsiya, assimilyatsiya, differentsiyatsiya va etnik transformatsiyalar atroflicha ko'rib chiqiladi. Shuningdek, makroetnos, etnos, mikroetnos tushunchalariga aniqlik kiritiladi.
- O'zbekiston omili va millatlararo munosabatlar taraqqiyotida tajriba: an'anaviy fenomenologik tahlil: Uchinchi bobda O'zbekistonning «Harakatlar strategiyasi» asosida millatlararo munosabatlar masalasiga qaratilayotgan e'tibor va ushbu jarayonni yangi bosqichga ko'tarishda O'zbekistonning roli atroflicha tahlil qilinadi. Millatlararo totuvlik va diniy bag'rikenglikni ta'minlashning muhimligi asoslanadi.
- Mintaqaviy etnoijtimoiy jarayonlar: umumiy, xususiy va alohida jihatlar hamda sog'lom tafakkurni ta'minlashning mantiqiy-qiyosiy tahlili: To'rtinchi bobda Qozog'iston, Qirg'iziston, Tojikiston, Turkmaniston va Afg'onistondagi etnoijtimoiy jarayonlar qiyosiy tahlil qilinadi. Markaziy Osiyo mintaqasidagi millatlararo munosabatlar rivojiga ta'sir etuvchi omillar, umumiy va xususiy jihatlar ko'rib chiqiladi.
- Etnosotsiologik jihatlar milliy o'ziga xoslik va fuqarolik totuvlik nuqtai nazaridan hamda millatlararo munosabatlar rivojining istiqbollari: Beshinchi bobda O'zbekiston jamiyatida millatlararo va fuqarolik totuvlikning holati bo'yicha o'tkazilgan sotsiologik so'rov natijalari tahlil qilinadi. So'rov natijalariga ko'ra, millatlararo munosabatlarning ijobiy rivojlanayotganligi va bunda davlat siyosatining o'rni ochib beriladi.