Ekologiyaliq krizis jag’dayinda Karp baliqlarin qorg’awdin’ biologiyaliq tiykarlari
Ushbu dissertatsiya Qoraqalpoqistondagi karp baliqlarining (sazan, karas, to'rtta, aq shabaq, aq amur) bioekologiyasini, ularning morfologik va biometrik ko'rsatkichlarini, yashash sharoitlarini, ko'payish usullarini va ovlash hamda saqlash bo'yicha ilmiy-amaliy tavsiyalarini o'z ichiga oladi. Tadqiqotda, ayniqsa, Aral dengizi qurib qolishi natijasida kelib chiqqan ekologik inqirozning suv havzalariga va baliqlarga ta'siri, ularning bioekologik xususiyatlaridagi o'zgarishlar atroflicha o'rganilgan. Karp baliqlarining kelajakdagi populyatsiyasini saqlash va ulardan samarali foydalanish bo'yicha ilmiy asoslangan takliflar berilgan. Kitobda ko'llar, kollektorlar, daryolar va boshqa suv havzalarining gidrologik, gidroximik va gidrobiologik holati, ulardagi plankton, bentos va boshqa suv organizmlarining rivojlanishi hamda ularning baliqlar uchun oziq bazasi sifatidagi ahamiyati tahlil qilingan. Shuningdek, baliqlarni ko'paytirish, parvarishlash va ularni sanoat miqyosida yetishtirish bo'yicha mavjud muammolar va ularni bartaraf etish yo'llari ko'rsatilgan.
Asosiy mavzular
- Karp baliqlarining bioekologiyasi: Dissertatsiyada karp baliqlarining turli turlari (sazan, karas, to'rtta, aq amur) ning morfologik, biometrik, bioekologik xususiyatlari, yashash joylari, ko'payish davrlari, ovlash va saqlash usullari batafsil o'rganilgan. Aral dengizi bilan bog'liq ekologik inqirozning bu baliq turlariga ta'siri tahlil qilingan.
- Qoraqalpoqistondagi suv havzalari va ularning baliqlar uchun ahamiyati: Qoraqalpoqiston hududidagi ko'llar, kollektorlar, daryolar va boshqa suv havzalarining gidrologik, gidroximik va gidrobiologik holati, ularning suv sifati hamda baliq populyatsiyalari uchun yaratilgan sharoitlar haqida ma'lumot berilgan. Suv havzalarining antropogen ta'sirlarga chidamliligi va ularni muhofaza qilish choralari ko'rsatilgan.
- Baliqchilikni rivojlantirish va baliq resurslarini saqlash bo'yicha takliflar: Tadqiqot natijalariga asoslanib, Qoraqalpoqistonda baliqchilikni rivojlantirish va baliq resurslarini saqlash bo'yicha ilmiy-amaliy tavsiyalar berilgan. Bularga innovatsion texnologiyalarni joriy etish, suv havzalarini yaxshilash, baliqlarni ko'paytirish va ularni qishloq xo'jaligi mahsulotlari bilan ta'minlash kabi masalalar kiradi.