Aqpetkey kóller sistemasınıń uyalawshı quslar faunasına sıpatlama
Ushbu taqdimot O‘zbekiston Respublikasi Qoraqalpog‘iston Respublikasi hududidagi Aqpetkey ko‘llar tizimidagi qushlar faunasi, xususan, mavsumiy o‘zgarishlar va ularning ekologiyasini o‘rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda ko‘llar tizimining tabiiy-geografik sharoiti, o‘simlik va hayvonot dunyosi, ayniqsa, siyrak va yo‘qolib ketish xavfi ostida bo‘lgan qush turlarini aniqlash va ularni muhofaza qilish bo‘yicha takliflar ishlab chiqishga alohida e'tibor qaratilgan. Asosiy maqsad – ushbu ekotizimning o‘rganilmagan jihatlarini tadqiq qilish va tabiatni muhofaza qilishga qaratilgan tadbirlarni takomillashtirishdan iborat.
Asosiy mavzular
- KIRISIW: O‘zbekistonning biologik xilma-xilligini muhofaza qilishga qaratilgan davlat siyosati, xususan, Qoraqalpog‘istonning suv havzalari, jumladan, Sudoche va Aqpetkey ko‘llari ornitologik ahamiyati haqida ma'lumot beriladi. Aqpetkey ko‘llar tizimining tabiatni muhofaza qilishdagi o‘rni va uning o‘rganilmagan jihatlari ko‘rsatilgan.
- I-BAP. QARAQALPAQSTAN SUW LANDSHAFTLARINDA ALIP BARILGAN ORNITOLOGIYALIQ IZERTLEWLERGE SIPATLAMA: Qoraqalpog‘iston qushlari faunasini o‘rganish bo‘yicha tarixiy sharh beriladi. Eversman, Pander, Severtsov, Zarudniy, Bostanjoglo, Molchanov, Gladkov, Kostin, Kolesnikov, Yudin, Meklenburtsev, Salixbaev, Naumov, Annaeva, Ismagilov, Rashek, Kashkarov, Kenjegulov, Aymamedov, Reymov va Ajimuratovlarning tadqiqotlari keltirilgan. Shuningdek, oxirgi yillardagi tadqiqotlar, jumladan, "Otus" ornitologik klubi talabalari tomonidan o‘tkazilgan dala tadqiqotlari haqida ma'lumot berilgan.
- II-BAP. AQPETKEY KÓLLER SISTEMASINA EKOLOGIYALIQ SIPATLAMA: Aqpetkey ko‘llar tizimining tabiiy-geografik o‘rni, iqlimi, tuproqlari, o‘simlik dunyosi haqida ma'lumot beriladi. Ko‘llarning suv bilan ta'minlanishi va ular havfsizligiga ta'sir etuvchi omillar ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, hududdagi hayvonot dunyosi, ayniqsa, qushlarning o‘rni va ahamiyati haqida so‘z boradi.
- III-BAP. AQPETKEY KÓLLER SISTEMASINIŃ UYALAWSHI QUSLAR FAUNASINA SIPATLAMA: Aqpetkey ko‘llar tizimi va uning atroflarida uchraydigan qushlar turlari, ularning bahorgi va kuzgi ornitofaunasi, shuningdek, uyalovchi qushlar haqida batafsil ma'lumotlar keltirilgan. Tadqiqot davomida aniqlangan qush turlari, ularning soni, yashash joylari va ekologiyasi o‘rganilgan. Xususan, Qasqaldaq (Fulica atra L.)ning tarqalishi, ko‘payishi va mavsumiy o‘zgarishlari atroflicha tahlil qilingan.
- 3.4. Aqpetkey kóller sisteması hám onıń dógeregindegi siyrek hám joģalıw aldında turgan quslardı qorģaw jolları: Aqpetkey ko‘llar tizimiga tahdid soluvchi omillar (suv tanqisligi, brakonerlik, qushlarning tinchligini buzilishi) aniqlanadi va ularni bartaraf etish bo‘yicha takliflar beriladi. Siyrak va yo‘qolib ketish xavfi ostida bo‘lgan qush turlarini muhofaza qilish bo‘yicha qonunchilik asosida qabul qilingan chora-tadbirlar hamda kelajakda amalga oshirilishi lozim bo‘lgan ishlarga oid tavsiyalar beriladi.
- JUWMAQLAW: Tadqiqot natijalari bo‘yicha ko‘llar tizimining o‘ziga xosligi, undagi biologik xilma-xillik, ayniqsa, qushlar faunasining boyligi, hamda ushbu ekotizimga tahdid solayotgan xavflar va ularni bartaraf etish bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlar va takliflar yakuniy xulosalar shaklida keltirilgan.
- Ómir qáwipsizligi: Ushbu bo‘limda fuqarolar mudofaasi, tabiatni muhofaza qilish va favqulodda vaziyatlar yuzaga kelganda aholi va hududlarni muhofaza qilish bo‘yicha davlat siyosati va qonuniy-huquqiy hujjatlar, shuningdek, ularning ahamiyati haqida ma'lumotlar beriladi.