Пэтика художественного текста на уроках литературы в средних специальных учебных заведениях
Ushbu magistrlik dissertatsiyasi oʻrta maxsus taʼlim muassasalarida badiiy asarlar tahlilini tashkil etish va oʻquvchilarning oʻquv savodxonligini rivojlantirish muammolarini oʻrganishga bagʻishlangan. Tadqiqotda badiiy asar tahlilining nazariy-metodologik asoslari, poetik oʻziga xosliklari, oʻquvchilarning badiiy asarni idrok etish jarayonlari, ularning oʻqish faolligini oshirish yoʻllari atroflicha tahlil qilingan. Shuningdek, oʻqitish jarayonida turli metodlar va ularning samaradorligini oshirish boʻyicha tavsiyalar berilgan. Tadqiqotda rus tilshunoslari va metodistlarining ilmiy-nazariy ishlaridan foydalanilgan hamda samarqandlik filologlar tomonidan ishlab chiqilgan poetik-struktural tahlil usullari keng yoritilgan. Dissertatsiya taʼlim jarayonida oʻquvchilarning badiiy tafakkurini rivojlantirish, ularda badiiy asarni chuqur tushunish va tahlil qilish koʻnikmalarini shakllantirishga qaratilgan. Kitobda badiiy asarni oʻqitishning turli jihatlari, jumladan, sheʼriy, epik, dramatik asarlarni tahlil qilish metodikasi, oʻquv jarayonini tashkil etishning zamonaviy usullari haqida maʼlumotlar berilgan.
Asosiy mavzular
- Poetika tushunchasi va uning ilmiy-nazariy asoslari: Dissertatsiyaning birinchi bobida poetika tushunchasining XIX-XX asrlar davomida turli tilshunoslik maktablari tomonidan qanday talqin qilingani, poetikaning lingvistik modellari, narratologiya, stilistika, intertekstuallik kabi jihatlari, shuningdek, Samarkand maktabining poetik-struktural tahlil usullari yoritilgan.
- Badiiy asarni oʻquvchilar tomonidan idrok etish va tahlil qilish muammolari: Ikkinchi bobda zamonaviy metodik nazariyotning nazariy muammolari, badiiy asarning oʻziga xos xususiyatlari, oʻquvchilarning oʻqish faolligini rivojlantirishning zamonaviy taʼlimdagi oʻrni atroflicha koʻrib chiqilgan. Oʻquvchilarning asarni idrok etish jarayonlari, ularda badiiy tafakkurni shakllantirish yoʻllari muhokama qilingan.
- Oʻrta maxsus taʼlim muassasalarida badiiy asarlar tahlili muammolari: Uchinchi bobda oʻrta maxsus taʼlim muassasalarida badiiy asarning mohiyati va xususiyatlari, tahlilning maqsad va vazifalari, epik, lirik va dramatik asarlar tahlilining oʻziga xos jihatlari, tahlil usullari va badiiy asar tahlilini tashkil etishning yoʻnalishlari haqida soʻz boradi. Misollar bilan tushuntirilgan.