O'rta osiyo tabiiy geografiyasi

Ushbu kitob O'rta Osiyo tabiiy geografiyasini keng qamrovchi bo'lib, uning tabiiy-geografik zonalari, geomorfologiyasi, iqlimi, tuproqlari, o'simlik va hayvonot dunyosi hamda muhofaza qilinadigan hududlari haqida batafsil ma'lumot beradi. Kitobda O'rta Osiyo tabiiy boyliklarining boyligi, ularning o'ziga xos xususiyatlari, geografik joylashuvi va tarixiy-geografik jarayonlar chuqur tahlil qilingan. Shuningdek, O'rta Osiyoni o'rganish tarixiga bag'ishlangan boblar, tabiatni muhofaza qilish masalalari va kelajakdagi istiqbollar ham yoritilgan.

Asosiy mavzular

O‘rta Osiyo tabiiy geografik sharoitining o‘ziga xos noyob xususiyatlari va o‘rganilish tarixi: Bu mavzu O‘rta Osiyo tabiatiga umumiy geografik tavsif beradi, uning geografik o‘rni va chegaralarini, tabiati va tabiiy boyliklarini geografik o‘rganish tarixini o‘z ichiga oladi. O‘rta Osiyo hududining geografik o‘rni, subtropik iqlimi, qurg‘oqchil iqlimi va tog‘ tizmalarining joylashuvi haqida ma’lumot beradi.
O‘rta Osiyo tektonik va geologik tuzilishi: Bu mavzu O‘rta Osiyoning geologik tuzilishiga umumiy tavsif beradi, to‘rtlamchi davrgacha bo‘lgan geologik tarixni va to‘rtlamchi davr geologik tarixini o‘z ichiga oladi. O‘rta Osiyo tog‘li qismining geologik tuzilishi va paleozoy davrining yotqiziqlariga oid ma'lumotlar beradi.
O‘rta Osiyoning yer usti tuzilishi: Ushbu mavzu O‘rta Osiyoning relefini xilma-xilligi, tekislik qismi relef tuzilishi, tog‘li qismi relef tuzilishi, tog‘ oralig‘i botiqlari relefi, zilzilalar va foydali qazilmalari haqida ma'lumot beradi. O‘rta Osiyo orografik tuzilishining o‘ziga xos xususiyatlari va uning tabiiy sharoiti shakllanishidagi roli ham tahlil qilinadi.
O‘rta Osiyoning iqlimi va uni hosil qiluvchi omillar: Bu mavzu O‘rta Osiyo iqlimiga umumiy tavsif beradi, iqlim hosil qiluvchi omillar, O‘rta Osiyoda yil fasllari bo‘yicha harorat va yog‘inlarni taqsimlanishi haqida ma'lumot beradi. Orol dengizining iqlimga ta'siri ham ko'rsatib o'tilgan.
Orol dengizi qurishi sabablari tabiiy geografik oqibatlari. Orol dengizi qurishining ekologik va sosial – iqtisodiy oqibatlari: Mavzu Orol dengizining qurishi va Orol muammosi, uning sabablari, ekologik, ijtimoiy va iqtisodiy oqibatlari, shuningdek iqlimga ta'sirini qamrab oladi. Orol dengizi ekologik falokatining sabablari va oqibatlari batafsil tahlil qilingan.
O‘rta Osiyoning aloxida muxofaza qilinadigan xududlari (landshaftlari): Bu mavzu O‘rta Osiyodagi alohida muhofaza qilinadigan hududlar, qo‘riqxonalar, milliy bog‘lar va buyurtmalar haqida ma'lumot beradi. Zomin, Chotqol, Buxoro, Nurota kabi qo'riqxonalar hamda Issiqko'l milliy bog'i haqida batafsil ma'lumotlar keltirilgan.
Qoraqum va Qizilqum saxrolari: Mavzu Qoraqum va Qizilqum cho‘llarining tabiiy sharoiti, geografik o‘rni va chegaralari, geologik tuzilishi va relefi, iqlimi, ichki suvlari, tuproqlari, o‘simlik va hayvonot dunyosi haqida ma'lumot beradi.