Dependenzgrammatik als Objekt des Satzes
Ushbu dissertatsiya D. Saidova tomonidan yozilgan bo'lib, nomida ko'rsatilgandek, nemis tilshunosligidagi "Dependenzgrammatik" nazariyasiga bag'ishlangan. Asarda grammatik tuzilmalarni tahlil qilishning ushbu usuli, uning kelib chiqishi, asosiy qoidalari va zamonaviy tilshunoslikdagi o'rni atroflicha o'rganilgan. Xususan, muallif Lucien Tesnièrening nazariyasiga asoslanib, gapning ichki va tashqi tuzilishini, so'zlar o'rtasidagi bog'liqliklarni va ularning grammatik funksiyalarini tahlil qiladi. Dissertatsiya nemis tilining sintaktik tuzilishini Dependenzgrammatik nuqtai nazaridan ko'rib chiqadi, jumladan, valentlik, kategoriyalar, stemma kabi tushunchalarni tahlil qiladi. Tadqiqot lug'atchilik, stilistika va semantikada Dependenzgrammatikning qo'llanilishini ham yoritib beradi.
Asosiy mavzular
- Dependenzgrammatikning nazariy asoslari: Ushbu mavzu doirasida Dependenzgrammatikning paydo bo'lishi, asosiy tamoyillari, L. Tesnièrening hissasi va zamonaviy tilshunoslikdagi o'rni haqida so'z boradi. Shuningdek, Dependenzgrammatikning boshqa grammatik nazariyalardan farqi ham ko'rsatib o'tiladi.
- Fonksional Dependenzgrammatika: Bu qismda Dependenzgrammatikning amaliy qo'llanilishi, xususan, nemis tilining sintaktik tuzilishini tahlil qilishda uning funksional jihatlari yoritiladi. FDG-parser misolida bu nazariyaning qo'llanilishi va samaradorligi ko'rsatiladi.
- Nemis tilining sintaksisi va Dependenzgrammatika: Dissertatsiyaning ushbu asosiy qismida nemis tilining gap tuzilishi, valentlik, kategoriyalar, stemma kabi tushunchalar Dependenzgrammatika nuqtai nazaridan chuqur tahlil qilinadi. So'zlar orasidagi bog'liqliklar va ularning grammatik ahamiyati batafsil ko'rib chiqiladi.
- Dependenzgrammatikning lug'at, stilistika va pragmatikadagi roli: Ushbu mavzu doirasida Dependenzgrammatikning so'z boyligi, nutq uslublari va pragmatik hodisalarni o'rganishdagi o'rni va ahamiyati haqida so'z boradi. Turli lug'aviy va stilistik hodisalar Dependenzgrammatika asosida tahlil qilinadi.