Матмуратов Азизбек Абдикаримович
Ushbu maqola O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha harakatlar strategiyasida belgilangan vazifalarni amalga oshirishda zamonaviy pedagog kadrlarining kompetentligini shakllantirish muhimligini ta'kidlaydi. Pedagogning kasbiy kompetentligi, uning nazariy va amaliy bilim, ko'nikma, malaka, dunyoqarashi va shaxsiy sifatlarining namoyon bo'lishi sifatida tushuntiriladi. Maqolada o'qituvchi kompetentligining ilmiy bilish, gnoseologik bilish, pedagogik faoliyatni samarali bajarish, ijodiy yondashish, ijtimoiy-psixologik xususiyatlarni namoyon etish va o'zini rivojlantirish kabi jihatlari ochib berilgan. Yosh pedagoglarning jamoa ichidagi o'rni va ularga ta'sir etuvchi omillar, jumladan, rahbarning roli ham tahlil qilingan.
Asosiy mavzular
- Pedagog kadrlar kompetentligining zarurati: Maqolada ta'kidlanishicha, zamonaviy ta'lim tizimiga moslashish va rivojlangan yuksak ijtimoiy-psixologik xususiyatlarga ega mutaxassis kadrlarni tayyorlash uchun zamonaviy o'qituvchining kompetentlik darajasi muhim ahamiyat kasb etadi. Bu, ayniqsa, "Ta'lim to'g'risida"gi Qonun va "Kadrlar tayyorlash milliy dasturi"da belgilangan vazifalarni amalga oshirishda zarur.
- Kompetentsiya tushunchasi: Kompetentsiya lotincha so'zdan olingan bo'lib, "o'z kasbiga yaroqli, loyiq" degan ma'noni bildiradi. U ma'lum bir faoliyatni muvafaqqiyatli bajarish, egallangan nazariy va amaliy bilimlar, malakalar va ko'nikmalar asosida namoyon bo'ladigan qobiliyatdir. Kompetentsiya shaxsning murakkab ta'limiy strukturasi bo'lib, u sensor, subsensor, ekstrasensor, sensomotor, ideo dinamik, intellektual, irodaviy, kreativ, emotsional sifatlarni o'zida jamlaydi.
- O'qituvchi kompetentsiyasining tarkibiy qismlari: O'qituvchi kompetentsiyasi uning nazariy va amaliy bilim, ko'nikma va malakasi, dunyoqarashi, e'tiqodi va barcha shaxsiy individual ijtimoiy-psixologik sifatlarining namoyon bo'lishidir. Bunga ilmiy bilish, gnoseologik bilish, pedagogik faoliyatni samarali bajarish, muammolarni ijodiy hal etish, ijtimoiy-psixologik xususiyatlarni namoyon etish va o'zini rivojlantirish kiradi.
- Yosh pedagogning jamoa bilan o'zaro munosabatlari: Maqolada yosh pedagoglarning jamoa bilan o'zaro munosabatlarining ahamiyati, jamoaning ularga ta'siri va rahbarning roli tahlil qilingan. Jamoada obro' orttirishda shaxsiy sifatlar va jamoatchilik fikrining o'rni, shuningdek, rahbarning yosh pedagogni qo'llab-quvvatlashi, uning rivojlanishiga yordam berishi muhimligi ta'kidlangan.