Содда гап синтактик шаклининг аппликатив модел доирасида кенгайиши
Ushbu dissertatsiya avtoreferati oddiy gapning sintaktik shaklini kengaytirishning ilmiy, nazariy va amaliy jihatlarini, xususan, sintaktik derivatsiya va uning rivojlanishidagi o'rinini, shuningdek, bunday jarayonda «applikativ» va «transformatsion» modellarning qo'llanilishini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda ushbu modellarning til tizimini tushunish va tahlil qilishdagi o'rni, ularning o'ziga xos xususiyatlari va o'zaro aloqadorligi tahlil qilinadi. Tadqiqotning asosiy maqsadi — til materiallari asosida oddiy gapning sintaktik shaklini kengaytirishning nazariy va amaliy usullarini ochib berishdan iborat.
Asosiy mavzular
- Oddiy gap sintaktik shaklining kengayishi: Ushbu mavzu tilshunoslikda oddiy gapning sintaktik tuzilmalarini kengaytirish (murakkablashtirish) masalasining turli nazariy va uslubiy yondashuvlar asosida o'rganilishiga bag'ishlanadi. Jumladan, ajratilgan va uyushgan bo'laklar, kirish so'zlar, qismlar va boshqa sintaktik birliklarning rolini tahlil qilish.
- Applikativ model va uning o'rni: Applikativ modelning «tizimli-struktur» va «kognitiv-pragmatik» yondashuvlar asosida o'rganilishi, ushbu modelning sintaktik tuzilmalarni kengaytirishdagi o'rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Modelning «gerativ» va «universal» xususiyatlari, shuningdek, uning boshqa modellar bilan o'zaro aloqadorligi ham ko'rsatib beriladi.
- Transformasion model va uning o'rni: Transformasion modelning sintaktik derivatsiyadagi o'rni va ahamiyati, ushbu modelning applikativ model bilan o'zaro bog'liqligi, shuningdek, ikkala modelning bir-biri bilan kesishishi va qo'shilishi tahlil qilinadi.
- Sintaktik derivatsiya va uning vazifalari: Sintaktik derivatsiya jarayoni, uning asosiy mexanizmlari, jumladan, applikativ va transformasion modellarning ushbu jarayondagi o'rni va ahamiyati ko'rsatiladi. Sintaktik tuzilmalarni kengaytirishda derivatsiyaning roli ochib beriladi.