Алишер Навоий ижодида фақр талқини ва фақир образи
Ushbu dissertatsiya avtoreferati Alisher Navoiy ijodida “faqr” (darveshlik, kamtarlik, dunyo tashvishlaridan voz kechish) tushunchasi va “faqir” (kamtarlik, ibodat va taqvo bilan yashaydigan inson) obrazining falsafiy, axloqiy va badiiy-estetik jihatlarini tadqiq etadi. Tadqiqotda Navoiy davridagi ijtimoiy-siyosiy hayotda, falsafiy va tasavvufiy qarashlarda “faqr” tushunchasining o‘rni, shuningdek, o‘rta asr Sharq adabiyotida ushbu tushunchaning shakllanishi va rivojlanishi asosida Alisher Navoiy ijodidagi o‘ziga xos talqini va “faqir” obrazining badiiy-estetik xususiyatlari ochib berilgan. Tadqiqotda Navoiy ijodining sharqona, milliy va jahon adabiyotshunosligidagi o‘rni hamda zamonaviy ilmiy-nazariy qarashlar nuqtai nazaridan o‘rganilgan.
Asosiy mavzular
- “Faqr” tushunchasining lug‘aviy va istilohiy ma’nosi: Tadqiqotda “faqr” tushunchasining lug‘aviy va istilohiy ma’nolari, uning Qur’on va hadislar, shuningdek, tasavvuf manbalarida qo‘llanilishi atroflicha o‘rganiladi. “Faqr”ning ijtimoiy, axloqiy va ma’naviy jihatdan ahamiyati ochib beriladi.
- Navoiy ijodida “faqr” va “faqir” obrazining badiiy-estetik xususiyatlari: Ushbu mavzu doirasida Navoiyning lirik va dostonlaridagi “faqir” obrazining badiiy-estetik mohiyati, uning boshqa obrazlar (podsho, dunyo, zohid) bilan bog‘liqligi, shuningdek, “faqr” tushunchasining shoir ijodida o‘ziga xos talqini tahlil qilinadi.
- Tasavvuf ta’limoti va Alisher Navoiy ijodida “faqr”ning o‘rni: Tadqiqotda tasavvuf ta’limotining asosiy tamoyillari, jumladan, “faqr”ning ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy va falsafiy hayotdagi o‘rni, shuningdek, Navoiy davridagi shoirlar ijodida ushbu tushunchaning talqini ko‘rib chiqiladi. Navoiyning shaxsiy hayoti va ijodiy faoliyatida “faqr”ning o‘rni maxsus tadqiq etiladi.
- Sharq mumtoz adabiyotida “faqr” va “faqir” obrazining paydo bo‘lishi va rivojlanishi: Ushbu mavzu doirasida Sa’diy, Attor, Rumiy, Yasaviy kabi sharq shoirlari ijodida “faqr” va “faqir” obrazining shakllanishi va rivojlanishi, ularning adabiyotshunoslikdagi o‘rni tadqiq etiladi.