Atom yadrolarining bo’linishi va yadro energetikasi
Ushbu bitiruv malakaviy ishida atom yadrosining murakkab strukturaviy tuzulishiga ega ekanligini isbotlovchi radioaktivlik xossalari, barqaror bo'lmagan tabiiy izotoplarining radioaktiv nurlanishini, yadro reaksiyalarida vujudga kelgan izotoplarning nurlanish jarayoni o'rganilgan. Hamda ushbu barqaror bo'lmagan yadrolarning o'z-o'zidan radioaktiv nurlanishi tufayli boshqa element yadrosiga aylanishini ya'ni radioaktiv yemirilish qonunini tadqiq etilgan, yemirilish natijasida ajraladigan energiyalardan samarali foydalanish usullari tahlil qilingan va bu orqali radioaktiv nurlanishlarning inson salomatligiga ta'siri, ushbu nurlanishlardan himoyalanish chora - tadbirlari yoritib berilgan.
Asosiy mavzular
- Radioaktivlik va uning asosiy tushunchalari: Radioaktivlik — atom yadrolarining ion nurlanishlari chiqarishi natijasida boshqa bir atom yadrolarining hosil qilishidir. Bu nurlanishlar ionlovchi nurlanishlar deb ataladi. Alfa, beta va gamma nurlari, ularning xossalari va inson uchun zararliligi haqida ma'lumot berilgan.
- Yadro reaksiyalari va ularning turlari: Atom yadrolarining katta tezlik bilan harakatlanayotgan elementar zarralar (yoki boshqa atomlarning yadrolari) ta'sirida o'zgarish jarayoni yadro reaksiyasi deb ataladi. Yadro reaksiyalarini yuzaga keltirishda a-zarralar (geliy yadrolari), protonlar, deytronlar va neytronlardan foydalaniladi. Sun'iy radioaktivlik va zanjir yadro reaksiyalari haqida ma'lumot berilgan.
- Radioaktiv oilalar va yemirilish jarayonlari: Radioaktiv oilalar — genetik bog'langan radioaktiv izotoplar guruhlari. Bu guruhlarda har bir keyingi izotop o'zidan oldingi izotopning a- yoki ẞ-parchalanishi natijasida hosil bo'ladi. Uran, Toriy va Aktiniy oilalari va ularning yemirilish tavsiflari keltirilgan.
- Yadroviy nurlanishning kimyoviy va biologik ta'siri: Yadroviy nurlanish moddadan o'tayotganida unda turli kimyoviy o'zgarishlarni yuzaga keltiradi. Nurlanish molekula yoki atomlarni ionlashi, uyg'otishi, dissotsiatsiyalashi mumkin. Radioaktiv nurlanishning biologik ta'siri ham batafsil yoritilgan.
- Radioaktivlikdan himoyalanish va radioaktiv izotoplardan foydalanish: Radioaktiv nurlanishlardan himoyalanish uchun turli chora-tadbirlar va usullar, shuningdek, radioaktiv izotoplarning sanoatda, tibbiyotda va qishloq xo'jaligida qo'llanilishi haqida ma'lumot berilgan.
- Atom energiyasi va yadro reaktorlari: Atom energiyasining qulayliklari, atom reaktorlarining tuzilishi va ishlash prinsipi, issiq va tez neytronlarda ishlaydigan reaktorlar, yadro energetikasining jahondagi tahlili haqida ma'lumot berilgan.