Нефт-газкимё саноатининг технологик жараёнлар

Ushbu kitob

Asosiy mavzular

Kirish: Ushbu kitob O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi tomonidan Buxoro Muhandislik Texnologiya Instituti uchun tayyorlangan "Neft-gazkimyo sanoati texnologiyasi" kafedrasi tomonidan nashr etilgan. Unda "Neft-gazkimyo sanoatining texnologik jarayonlarini modellashtirish" fani bo'yicha ma'ruzalar matni keltirilgan. Kitobda kimyo va neft-gaz sanoati texnologiya tizimlarini tahlil qilish, sintez qilish va optimallashtirish hamda texnologik jarayonlarni boshqarish masalalarini yechishda zamonaviy hisoblash texnikasining keng qo'llanilishi hamda "Neft-gazkimyo sanoatining texnologik jarayonlarini modellashtirish" fanining mazmuni, predmeti va metodi kabi mavzular yoritilgan.
1-MAVZU: Kirish. "Neft-gazkimyo sanoatining texnologik jarayonlarini modellashtirish" fanining mazmuni, predmeti va metodi: Ushbu mavzu "Neft-gazkimyo sanoatining texnologik jarayonlarini modellashtirish" faniga kirish qismini o'z ichiga oladi. Uning rejalari quyidagilardan iborat: Fanni o'qitishdan maqsad va uning vazifalari; Kirish; Kimyo-texnologiya tizimlari (katta va kichik tizimlar); Kimyoviy korxonaning ierarxik tuzilishi. Shuningdek, mavzuda tayanch atamalar va iboralar, fanni o'qitishdan maqsad va vazifasi, fanni o'zlashtirish uchun zarur fanlar va ularning bo'limlari, fanni o'qitishda kompyuter, axborot va boshqa zamonaviy o'qitish texnologiyalarining qo'llanilishi kabi masalalar ham yoritilgan.
2-MA'RUZA: EHM ni neft-gazkimyo texnologiya jarayonlarini va tizimlarini tadqiqot qilishda qo'llash: Ushbu mavzu EHM (elektron hisoblash mashinasi) ning neft-gazkimyo texnologiya jarayonlari va tizimlarini tadqiq qilishda qo'llash masalalarini o'rganishga bag'ishlangan. Mavzuning rejasi quyidagilarni o'z ichiga oladi: Texnologik tizimlarini tahlil qilish, sintez qilish va optimallashtirish; Modellashtirish algoritmi. Shuningdek, EHM ni texnologik jarayonlari va tizimlarini tadqiq qilishda qo'llash masalalarini tahlil qilish, optimallashtirish va sintez qilish hamda modellashtirish algoritmi kabi tayanch atamalar va iboralar ham keltirilgan.
3-MA'RUZA: Model va modellashtirish. Texnologik jarayonlarni va sistemalarni modellashtirish usullari.: Ushbu mavzu modellashtirishning nazariy asoslari va texnologik jarayonlarni modellashtirish usullarini o'rganishga qaratilgan. Mavzu rejalari quyidagilarni o'z ichiga oladi: Parabolik regressiya; Transsendent regressiya; Korrelyasion tahlil; Apparatlardagi oqimlar tuzilishining tipik matematik modellari (ideal siqib chiqarish modeli, ideal aralashtirish modeli, diffuzion modellar, yacheykali modellar, kombinatsiyali modellar). Tayanch atamalar va iboralar ham keltirilgan.
4-MA'RUZA: Eksperimental statistik modellashtirish usuli.: Ushbu mavzu eksperimental statistik modellashtirish usuli, eng kichik kvadratlar usuli, chiziqli regressiya va regression tahlil kabi masalalarni o'rganishga bag'ishlangan. Mavzuda eksperimental statistik modellashtirish usulining mohiyati, passiv va aktiv eksperimentlar, shunungdek, regressiya tenglamalarini tuzish va ularni tahlil qilish usullari keng yoritilgan.
5-MAVZU: Apparatlardagi oqimlar struktura-sining tipik matematik modellari. Ideal siqib chiqarish modeli.: Ushbu mavzu moddiy oqimlarning tuzilishi va ularni qurilmalarda bo'lish vaqti hamda oqimlar tuzilishining namunaviy gidrodinamik modellari haqida ma'lumot beradi. Ideal siqib chiqarish modeli, ideal aralashtirish modeli, diffuzion modellar, yacheykali modellar, kombinatsiyali modellar kabi mavzular atroflicha o'rganilgan.
6-MA'RUZA: Gidravlik idishni modellashtirish.: Ushbu mavzu gidravlik idishni modellashtirish va uning matematik modelini tuzish hamda masalani yechish blok-sxemasini tuzishga bag'ishlangan. Mavzuda moddiy balans tenglamasi, moddaning yig'ilish tezligi, kelish va chiqish sarflari, ventilning o'tkazish koeffitsienti kabi tayanch atamalar va iboralar o'rganilgan.
7-Ma'ruza: Isitgichlarni modellashtirish.: Ushbu mavzu bug'-qobig'i bor gidravlik idishni modellashtirishga bag'ishlangan. Mavzu rejalari quyidagilarni o'z ichiga oladi: Bug'-qobig'i bor gidravlik idishni modellashtirish. Shuningdek, "elementar" jarayonlar, jumladan, idishda moddaning yig'ilish jarayoni, bug'ning agregat holatini o'zgarish jarayoni, gidravlik idish devorini isish jarayoni, idishdagi moddaning isish jarayoni kabi masalalar ham o'rganilgan.
8-Maruza: Trubasimon isitgichlarni modellashtirish. Matematik modelni tuzish. Masalani echish blok sxemasini tuzish.: Ushbu mavzu trubasimon isitgichlarni modellashtirish, matematik modelini tuzish va masalani echish blok sxemasini tuzishga bag'ishlangan. Mavzuda trubasimon kimyoviy reaktorlar, ularning matematik modelini tuzish va masalani hisoblash algoritmini tuzish kabi masalalar o'rganilgan.
9-Mavzu: KIMYOVIY REAKTORLARNI MODELLAShTIRISh: Ushbu mavzu kimyoviy reaktorlarni modellashtirishning nazariy asoslari va davriy kimyoviy reaktorlarni modellashtirishga bag'ishlangan. Mavzuda kimyoviy kinetika asoslari, kimyoviy reaksiya tezligi, davriy kimyoviy reaktorlar kabi tayanch so'z va iboralar hamda kimyoviy kinetika asoslari va davriy kimyoviy reaktorlarni modellashtirish mavzulari o'rganilgan.
10- MAVZU: TURUBASIMON KIMYOVIY REAKTORLARNI MODELLAShTIRISh: Ushbu mavzu trubasimon kimyoviy reaktorlarni modellashtirish, reaktorning matematik modelini tuzish va masalani hisoblash algoritmini tuzishga bag'ishlangan. Mavzuda trubasimon kimyoviy reaktorlarni modellashtirish, reaktorning matematik modelini tuzish, masalani hisoblash algoritmini tuzish, texnologik jarayonlar va tizimlarini hisoblash eksperimenti o'tkazish yo'li bilan o'rganish kabi masalalar o'rganilgan.
11- MAVZU: NEFT-GAZKIMYO TEXNOLOGIYA JARAYONLARI VA TIZIMLARINI OPTIMALLASHTIRISH.: Ushbu mavzu neft-gaz kimyo texnologiya jarayonlari va tizimlarini optimallashtirishga bag'ishlangan. Mavzu rejalari optimallashtirish masalasini qo'yilishi, optimallik kriteriysining maqsad funktsiyasi hamda maqsad funktsiyasi va cheklamalarni geometrik talqini kabi masalalarni o'z ichiga oladi. Tayanch so'z va iboralar sifatida optimallashtirish, optimallik kriteriysi, boshqarish ta'sirlari, jarayonni samaradorlik ko'rsatgichlari, ish unumdorligi kabi tushunchalar keltirilgan.
12- MAVZU: Optimallashtirish masalalarini yechish usullari. Texnologik jarayonlarni optimallashtirishda chiziqsiz dasturlash usullari.: Ushbu mavzu optimallashtirish masalalarini yechish usullari va texnologik jarayonlarni optimallashtirishda chiziqsiz dasturlash usullari haqida ma'lumot beradi. Mavzu rejasi optimallashtirish usullari, chiziqsiz dasturlash usullari hamda determinlashgan qidiruvni gradient usullarini o'z ichiga oladi. Tayanch so'z va iboralar sifatida optimallik kriteriysining maqsad funktsiyasi, o'zgaruvchilarga qo'yilgan cheklamalar, maqsad funktsiyasining geometrik talqini, n-o'lchamli fazo, chiziqsiz dasturlash usuli, qidirish qadami, relaksatsiya usuli, gradient usuli, funktsiya gradienti, funktsiyani eng tez o'zgarish yunalishi, eng tez tushish usuli kabi tushunchalar keltirilgan.
13- MAVZU: Optimallashtirish masalalarini yechish usullari. Texnologik jarayonlarni optimallashtirishda chiziqsiz dasturlash usullari.: Ushbu mavzu optimallashtirish masalalarini yechish usullari va texnologik jarayonlarni optimallashtirishda chiziqsiz dasturlash usullari haqida ma'lumot beradi. Mavzu rejasi determinlashgan qidiruvning nogradient usullari va o'zgaruvchilarni ketma-ket o'zgartirish usulini o'z ichiga oladi. Tayanch so'z va iboralar sifatida bir o'zgaruvchili funktsiya ekstremumini lokalizatsiyalash usuli, "oltin" kesim usuli, Fibonachchi sonlaridan foydalanib qidirish usuli, Gauss-Zeydel' usuli, Shanirlash usuli, Simpleks usuli kabi tushunchalar keltirilgan.
14- MAVZU: Texnologik jarayonlarni optimallashtirishda chiziqli dasturlash usullari: Ushbu mavzu texnologik jarayonlarni optimallashtirishda chiziqli dasturlash usullarini o'rganishga bag'ishlangan. Mavzu rejasi chiziqli qayta hisoblash bilan tasodifiy yunalishlar usuli, funktsiyani klassik taxlil qilishga asoslangan optimallashtirish usuli va chiziqli dasturlash usulini o'z ichiga oladi. Tayanch so'z va iboralar sifatida funktsiya ekstremumi borligini etarli sharti, chiziqli dasturlash, ishlab chiqarishni optimal rejalash masalasi kabi tushunchalar keltirilgan.
15-MAVZU:Neft'-gaz kimyo texnologiyasida jarayonlarni loyihalashda va boshqarishda EHMni qo`llash.: Ushbu mavzu neft-gaz kimyo texnologiyasida jarayonlarni loyihalashda va boshqarishda EHM (elektron hisoblash mashinasi)ni qo'llashga bag'ishlangan. Mavzu rejasi informatsion tizimlar va offis dasturlari haqida ma'lumotni o'z ichiga oladi. Tayanch so'z va iboralar sifatida tizimlar, offis dasturlari, elektron va elektromexanik elementlar, aloqa simlari va boshqalar kabi tushunchalar keltirilgan.