Ишлаб чиқилган деэмульгаторлар композициясини қўллаб турғун юқори қатронли сувнефтли эмульсияларни микротўлқинли сувсизлантириш
Ushbu dissertatsiya maqolasi O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Oliy attestatsiya komissiyasida B2019.1.DSc/T255 raqami bilan ro'yxatga olingan "Texnologiya mikrovolnovogo obezvojivaniya i obessolivaaniya ustoychivykh vysokosmolistykh vodoneftyanykh emul'siy razrabotannymi kompozitsiyami dezmul'gatorov" mavzusidagi ishning avtoreferatidir. Ish umumiy va noorganik kimyo instituti hamda Toshkent kimyo-texnologiya instituti hamkorligida bajarilgan. Tadqiqot ishlari turli xil suv-neft emul'siyalarini (SNE) mikroto'lqinli va termokimyoviy usullar bilan parchalash, yangi turdagi demulsifikatorlarni yaratish va ularning samaradorligini oshirishga qaratilgan. Dissertatsiyada mahalliy xomashyolardan olingan demulsifikatorlar va ularning kompozitsiyalari hamda mikroto'lqinli nurlanishdan foydalanishning samaradorligi asoslab berilgan. Ushbu ishning asosiy maqsadi - yuqori qatronli SNElarni mikroto'lqinli usulda suv va tuzsizlantirish texnologiyasini ishlab chiqish. Tadqiqot natijalari asosida yaratilgan demulsifikatorlar va texnologiya iqtisodiy samaradorlikni oshirishga, shuningdek, import o'rnini bosuvchi vositalarni yaratishga yordam beradi.
Asosiy mavzular
- Suv-neft emul'siyalarining kimyoviy tarkibi va kolloid-kimyoviy xususiyatlarini o'rganish: Ushbu bo'limda konlardan olingan SNElarning kimyoviy tarkibi, ularning xususiyatlari, barqarorlik omillari hamda tabiatiga ta'sir etuvchi vositalar o'rganilgan. Ayniqsa, mahalliy neftlar va ularning SNElarining kimyoviy tarkibi va kolloid-kimyoviy xususiyatlarini o'rganishga alohida e'tibor qaratilgan.
- Demulsifikatorlar va ularning kompozitsiyalarini sintez qilish: Bu qismda, xususan, paxta yog'i sanoati chiqindilaridan (xom yog' kislotalari, paxta gudronidan) olingan kimyoviy moddalar asosida yangi turdagi noionogen va ionogen demulsifikatorlar sintez qilingan. Shuningdek, ushbu demulsifikatorlarning SNElarni parchalashdagi samaradorligi tadqiq qilingan.
- Mikroto'lqinli nurlanish ta'sirida SNElarni parchalash texnologiyasini ishlab chiqish: Dissertatsiyada SNElarni parchalash uchun mikroto'lqinli nurlanishning qo'llanilishi o'rganilgan. Mikroto'lqinli nurlanishning chastotasi, quvvati va vaqt ta'sirining SNElarning parchalanish tezligiga ta'siri tadqiq qilingan. Bu usulning an'anaviy usullardan samaradorligi va iqtisodiy samaradorligi asoslangan.