Qubla aral boyı jaǵdayında salsola richterikardıń bio-ekologiyalıq ózgeshelikleri hám onı mektep oqıwshılarına úyretiw usılları
Ushbu dissertatsiya Qarag'alpaqstan sharoitida o'sadigan va chorvachilik uchun muhim ozuqabop o'simlik hisoblangan Salsola richteri Kar. (oq cherkez) o'simligining bio-ekologik xususiyatlarini, uning hosildorligini o'rganishga bag'ishlangan. Tadqiqotda o'simlikning O'zbekistonning quruq cho'l mintaqalarida yaylovlarni yaxshilashdagi ahamiyati, uni madaniylashtirish usullari, o'suv va rivojlanish dinamikasi, urug'ining unib chiqishi kabi muhim biologik va ekologik xususiyatlari atroflicha tahlil qilingan. Tadqiqot natijalari o'simlikni qishloq xo'jaligida qo'llash bo'yicha yangi ilmiy va amaliy tavsiyalar beradi, ayniqsa, Aral dengizining qurigan hududlarida yaylovlarni yaxshilash va ozuqa bazasini kengaytirishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Asosiy mavzular
- Qarag'alpaqstan tabiiy-geografik sharoiti: Qarag'alpaqstan Respublikasining iqlimi, gidrografiyasi, tabiiy-geografik va ekologik sharoitlari, florasi va o'simlik dunyosi tavsiflanadi. Ayniqsa, cho'l zonalari, ularning o'simlik qoplami va iqlim xususiyatlari batafsil o'rganiladi.
- Salsola richteri Kar. o'simligining bio-ekologik xususiyatlari: Tadqiqotning asosiy qismi Salsola richteri Kar. o'simligining bio-ekologik xususiyatlarini o'rganishga bag'ishlangan. Jumladan, uning urug'ining unib chiqishi, o'suv va rivojlanish dinamikasi, ildiz tizimi tuzilishi, gullashi, mevalashi va hosildorligi o'rganiladi. Shuningdek, o'simlikning turli tabiiy-iqlim sharoitlariga chidamliligi, tuproqqa talabchanligi kabi xususiyatlari tahlil qilinadi.
- O'simlikning oziq-ovqat va yem-xashak ahamiyati: Salsola richteri Kar. o'simligining chorvachilik uchun ozuqabop ahamiyati, tarkibidagi ozuqa moddalari, qiymati va chorva uchun qish-bahor davrida muhim yem-xashak manbai ekanligi dalillanadi.
- O'simlikni o'stirish va ko'paytirish usullari: O'simlikni madaniylashtirish va ko'paytirish bo'yicha agrotexnik usullar, urug'lik sifatini oshirish, urug'ni ekish muddatlari va usullari o'rganiladi. Shuningdek, o'simlikni ko'paytirishning vegetativ usullari ham ko'rib chiqiladi.
- Ta'lim jarayonida Salsola richteri Kar. haqidagi ma'lumotlarni o'qitish usullari: O'simlikning bio-ekologik xususiyatlarini o'qitishda qo'llaniladigan ilg'or pedagogik texnologiyalar, interfaol usullar va keys-stadi metodidan foydalanish bo'yicha tavsiyalar beriladi. Bunda o'simlikning ahamiyati va qo'llanilish sohalari haqidagi ma'lumotlarni talabalarga samarali yetkazish yo'llari ko'rsatiladi.