Тўртинчи синфда мусиқа ўқитиш методикаси

Ushbu kitob O'zbekiston umumta'lim maktablarida musiqa ta'lim-tarbiyasining o'ziga xos xususiyatlarini, ya'ni boshlang'ich, o'rta va yuqori sinflarda musiqa o'qitishning metodikasi, uslublari, hamda mashhur o'zbek va jahon bastakorlarining asarlari bilan tanishtirishni o'z ichiga oladi. Unda musiqa savodxonligini oshirish, musiqani tinglash, qo'shiq kuylash, xor va cholg'u asboblarida ijro etish ko'nikmalarini rivojlantirishga qaratilgan nazariy va amaliy tavsiyalar berilgan. Shuningdek, darsdan tashqari musiqa mashg'ulotlarini tashkil etish, ilmiy-metodik adabiyotlar bilan ishlash va o'qituvchi shaxsiga oid malakalarga ham urg'u berilgan.

Asosiy mavzular

Boshlang'ich sinflarda musiqa o'qitish metodikasi: Ushbu mavzu 4-sinf o'quvchilarining psixologik va jismoniy rivojlanish xususiyatlari, ularning musiqaga bo'lgan qiziqishlari, shuningdek boshlang'ich sinflarda musiqa o'qitishning o'ziga xos jihatlari, musiqa savodxonligini rivojlantirish usullari, bolalar xorida kuylashning ahamiyati, o'zbek xalq musiqa janrlari, milliy cholg'u asboblari haqida ma'lumot beradi. Shuningdek, musiqani tinglash jarayonida emotsional va ijodiy yondashuvni shakllantirish ahamiyati ta'kidlanadi.
O'rta sinflarda musiqa o'qitish metodikasi: 5-8-sinflarda musiqa ta'lim-tarbiyasining mazmuni, o'rta sinf o'quvchilarining psixologik va jismoniy rivojlanish xususiyatlari, musiqiy janrlar, musiqa tarixiga oid ma'lumotlar, kompozitorlar ijodi bilan tanishish, musiqani tinglash va tahlil qilish, bolalar xorida kuylash ko'nikmalarini shakllantirish, shuningdek musiqaning nazariy asoslarini o'rgatishga qaratilgan. Mavzuda jahon musiqa madaniyati, xususan Yevropa mumtoz musiqasi, opera, balet janrlari, shuningdek o'zbek mumtoz musiqa uslublari, maqomlar, cholg'u ijrochiligi haqida ham so'z boradi.
Musiqa o'qitishning ilmiy-metodik asoslari va mashg'ulotlarni tashkil etish: Ushbu mavzu musiqa ta'limining umumiy va xususiy tamoyillari, musiqa darslarini rejalashtirish va tashkil etish metodlari, o'quvchilarning ijodiy va kasbiy malakalarini rivojlantirish usullarini o'z ichiga oladi. Shuningdek, musiqa ta'limida har bir bosqich uchun qo'yiladigan talablar, baholash mezonlari, musiqa savodxonligini oshirish bo'yicha nazariy va amaliy jihatlar ham yoritilgan. Darsdan tashqari musiqa ishlari, jumladan, xor to'garagi, cholg'u to'garaklari, ommaviy tadbirlarni tashkil etish usullari va ularning ahamiyati ham bayon etilgan.
Xorijiy mamlakatlarda musiqa tarbiyasi tizimi: Mazkur mavzu Vengriya, Germaniya, AQSh va Yaponiya kabi mamlakatlarda musiqa ta'lim-tarbiyasining o'ziga xos xususiyatlari, tamoyillari, o'qitish metodikasi va mashhur musiqa pedagoglari (Zoltan Kodai, Karl Orf va boshqalar) ijodi bilan tanishtiradi. Har bir mamlakatning musiqa madaniyatini hisobga olgan holda musiqa ta'limi tizimining rivojlanishi, musiqa ta'limining milliy an'analar bilan bog'liqligi ham yoritiladi.
Musiqa darslarida ijrochilik va ijodiy malakalarni rivojlantirish: Ushbu mavzu musiqa darslarida o'quvchilarda ijrochilik va ijodiy malakalarni rivojlantirish, jumladan qo'shiq kuylash, xorda kuylash, musiqa tinglash va tahlil qilish, musiqa savodxonligini oshirish, musiqa nazariyasini o'rganish, shuningdek musiqa ijodiga oid ko'nikmalarni shakllantirishga qaratilgan. Ijodiy mashg'ulotlar, musiqani mustaqil tahlil qilish, improvisatsiya qilish, musiqa yaratish kabi mashg'ulotlar ham o'rin olgan.
Musiqa darslarida musiqa materiali (repertuar) tanlash va tahlil qilish: Musiqa darslarida foydalaniladigan qo'shiqlar, asarlar va musiqa materiallarini tanlash mezonlari, ularni tahlil qilish usullari, shuningdek dars jarayonida musiqa materiallaridan samarali foydalanish bo'yicha tavsiyalar berilgan. Mavzuda milliy va jahon musiqa merosidan namunalar tanlash, ularning badiiy-g'oyaviy mazmunini tahlil qilish, shuningdek musiqa savodxonligini oshirishga qaratilgan usullar ham yoritilgan.
Musiqiy rivojlanishda metodlar va tamoyillar: Musiqaviy rivojlanishda qo'llaniladigan turli metodlar, jumladan, savodxonlik, tinglash, kuylash, ijro etish, improvisatsiya qilish, musiqani tahlil qilish kabi ko'nikmalarni shakllantirishga qaratilgan metodlar va tamoyillar haqida ma'lumot beradi. Shuningdek, musiqani idrok etish jarayonida hissiy va aqliy yondashuvning ahamiyati, musiqa asarlarini tahlil qilishda individual va jamoaviy ish usullari, musiqa tarbiyasining asosiy tamoyillari ham bayon etilgan.
O'zbekiston umumta'lim maktablarida musiqa ta'limi va tarbiyasining rivojlanishi: Ushbu mavzu O'zbekistonda musiqa ta'limi va tarbiyasining tarixiy rivojlanishi, zamonaviy talablar, yangi davlat ta'lim standartlari, o'quv dasturlari, darsliklar, ilmiy-metodik adabiyotlar va o'qituvchi malakasiga qo'yiladigan talablar haqida ma'lumot beradi. Shuningdek, O'zbekistonning o'ziga xos musiqa merosi va uning ta'lim-tarbiyaviy ahamiyati ham yoritilgan.