Некоторые аспекты политической философии на Востоке и на Западе: общее и особенное
Ushbu maqola Sharq va G'arb falsafasidagi farqlarni tahlil qiladi. G'arb falsafasida inson markaziy o'rinda turishi, tabiat va jamiyatni texnologiyalar yordamida o'ziga bo'ysundirishi, Sharqda esa insonning metafizik jihatdan baholanishi va transsendent irodaga bo'ysunishi yoritilgan. Maqolada shuningdek, siyosiy tizimlar, mulkchilik, din va davlat munosabatlari, vaqt tushunchasi, haqiqatni anglash kabi jihatlar ham qiyoslanadi.
Asosiy mavzular
- G'arb va Sharq falsafasidagi farqlar: Maqolada G'arb falsafasi antropotsentrizmga asoslanishi, insonni olamning hukmdori deb bilishi va texnologiyalar yordamida tabiat va jamiyatni boshqarishi ta'kidlanadi. Sharq falsafasi esa teotsentrizmga moyil bo'lib, unda inson metafizik kuchlar, ya'ni transsendent irodaga bo'ysunishi, tabiat bilan uyg'unlikni qadrlashi haqida so'z yuritiladi.
- G'arb va Sharqning mulkchilik va mulkiy munosabatlari: G'arbda xususiy mulkchilik va bozor iqtisodiyoti ustunlik qilsa, Sharqda ko'pincha davlat yoki hokimiyat bilan bog'liq mulkchilik shakllari mavjudligi, mulkdorlikning hokimiyatdan ajralmasligi tilga olinadi.
- Din va davlat munosabatlari: G'arbda din va davlatning ajratilganligi, dinning davlat ishlariga aralashmasligi haqida, Sharqda esa ko'pincha dinning davlat siyosatini shakllantirishda muhim rol o'ynashi, hatto davlat diniy an'analar bilan bog'liq bo'lishi mumkinligi qayd etiladi.
- Vaqt tushunchasi va haqiqatni anglash: G'arbda vaqtning chiziqli va tezlashuvchan, kelajakka yo'naltirilganligi, haqiqatni aql orqali anglashga intilishi, Sharqda esa vaqtning siklik va abadiyatga qaratilganligi, haqiqatni ko'proq intuitiv va metafizik yo'llar bilan tushunishga urinishi tahlil qilinadi.