Фалсафа

Ushbu kitob falsafa fanining predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli, falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari, falsafa va fan, shuningdek, dunyoqarash va uning tarixiy shakllari haqida ma'lumot beradi. Kitobda shuningdek, falsafaning asosiy masalalari, falsafa va fan o'rtasidagi o'zaro mutanosiblik va farq, shuningdek, xilma-xil falsafiy oqimlar, jumladan, Sharq va G'arb falsafasi, shuningdek, islom falsafasi va uning rivojlanishi, milliy mafkura va axloqiy qadriyatlar, go'zallik, adolat, burh, mehr kabi tushunchalar tahlil qilinadi. Bundan tashqari, kitobda ijtimoiy muammolar, globallashuv jarayoni va uning ta'siri, texnika va texnologiyaning o'rni, estetik tafakkur, axloqiy madaniyat va qadriyatlar, hamda inson muammolari kabi keng qamrovli masalalar yoritilgan.

Asosiy mavzular

Falsafa fanining predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli: Ushbu mavzu falsafaning kelib chiqishi, uning etimologiyasi, mazmuni va jamiyatdagi roli, dunyoqarash va uning tarixiy shakllari, falsafaning asosiy masalasi, falsafa va fanning o'zaro mutanosibligi va farqi kabi masalalarni o'z ichiga oladi. Shuningdek, u falsafaning predmeti, maqsadi, vazifalari, uning xilma-xil yo'nalishlari, jumladan, dialektika va metafizika haqida ham ma'lumot beradi.
Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: Sharq falsafasi: Bu mavzu qadimgi Sharq falsafasining vujudga kelishi va xususiyatlari, qadimgi Hindiston, Xitoy va Markaziy Osiyoda falsafiy qarashlar, o'rta asr Sharq falsafasi va Markaziy Osiyo falsafasi, shuningdek, islom falsafasi va uning rivojlanishi kabi masalalarni o'z ichiga oladi.
Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: G'arb falsafasi: Mavzu qadimgi Yunon-Rim falsafiy maktabi, ilk o'rta asr G'arb falsafasi rivojlanishining umumiy belgilari, yangi davr G'arb falsafasidagi asosiy muammolar hamda XX-XXI asr G'arb falsafasining oqimlari haqida ma'lumot beradi.
Bilish nazariyasi: yo'nalishlari va asosiy muammolari: Mavzu bilish nazariyasining predmeti va o'ziga xos xususiyatlari, hissiy, empirik, nazariy, mantiqiy va intuitiv bilish darajalari, haqiqatning asosiy shakllari va kontseptsiyalari, falsafada metod va metodologiya, metodika tushunchalari kabi masalalarni o'rganadi.
Borliq – falsafa kategoriyasi: Ushbu mavzu falsafa tarixida borliq muammosi, borliq shakllarining tasnifi: tabiat borlig'i va ma'naviy borliq, ijtimoiy borliq va inson borlig'i, falsafada substantsiya va materiya muammosi, falsafada makon, vaqt, harakat va rivojlanish masalalari kabi mavzularni o'rganadi.
Falsafaning global muammolarga yondashuvi: Mavzu global jarayonlarning shakllanish tarixini, O'zbekistonni 2017-2021 yillarda rivojlantirish bo'yicha Harakatlar strategiyasida global muammolarning tavsifini, global muammolarni hal qilishda xalqaro kuchlar birlashuvini hamda texnika va texnologiyaning falsafiy mohiyatini o'rganadi.
Falsafiy antropologiya (Inson falsafasi): Mavzu inson borlig'ining o'ziga xos xususiyatlari, Sharq va G'arb falsafasida inson muammosi, hayotning mazmuni va unda insonning vazifasi, inson borlig'ida faoliyatning tuzilishi va atributlari kabi masalalarni qamrab oladi.
Mantiq ilmining predmeti, asosiy qonunlari: Ushbu mavzu tafakkurning mantiqiy shakli sifatida, mantiq ilmining fanlar tizimidagi o'rni, tushunchaning ta'rifi, tuzilishi va turlari, shuningdek, tushunchalar bilan bajariladigan mantiqiy amallar, xulosa chiqarishning umumiy mantiqiy tavsifi: tuzilishi, turlari va umumiy qoidalari, xulosa chiqarish turlari: deduktsiya, induksiya va analogiya; ularning o'zaro aloqadorligi kabi masalalarni o'rganadi.
Tafakkur va uning shakllari: Mavzu tafakkurning shakllari va qonunlari, jumladan, ayniyat qonuni, nоzidlik qonuni va istisno qonuni, shuningdek, tafakkurning aniq va ravshan bo'lishi uchun zaruriy shartlar haqida ma'lumot beradi.
Mantiq fanining nazariy va amaliy ahamiyati: Mantiq fanining nazariy va amaliy ahamiyati, mantiq bilish jarayonida egallagan o'rni, ayniqsa, uning ilmiy ishonch – e'tiqodning shakllanishidagi o‘rni, shuningdek, mantiqning alohida shakllari va ularning o‘zaro aloqadorligi haqida ma’lumot beradi.
Mulohaza: Mavzu mulohaza tushunchasini, uning turlarini, jumladan oddiy va murakkab mulohazalarni hamda ularning tarkibiy qismlarini o'rganadi. Shuningdek, tasdiqlovchi, inkor etuvchi, ayiruvchi va boshqa mulohaza turlari haqida ma'lumot beradi.
Xulosa chiqarish: Mavzu xulosa chiqarishning mantiqiy shakli sifatida, uni ta'riflash, turlari, xulosa chiqarish qoidalari, ya'ni deduktsiya, induksiya, analogiya va sillogizmning qisqacha tavsifi hamda umumiy sillogizmning qoidalari haqida ma'lumot beradi.
Tabiat va texnogen tsivilizatsiya estetikasi: Mavzu tabiatga estetik munosabatning shakllanish tarixi, tabiatni estetik idrok etishning an'anaviy va noan'anaviy usullari, texnogen tsivilizatsiyaning ishlab chiqarish estetikasi va fan taraqqiyotiga ta'siri hamda dizaynning estetik xususiyatlari kabi masalalarni o'rganadi.
Axloqiy madaniyat va qadriyatlar: Mavzu muomala madaniyati – axloqiy madaniyatning tarkibiy qismi va uning ijtimoiy-tarixiy ahamiyati, kasbiy odobning axloqiy madaniyat bilan uyg'unligi, san'atning shaxs axloqiy tarbiyasiga ta'siri, «ommaviy madaniyat»ning yoshlar dunyoqarashiga ta'siri hamda bolalar tarbiyasida oilaning o'rni kabi masalalarni qamrab oladi.
Axloqiy tamoyillar: Mavzu axloqiy tamoyillar, ya'ni vatanparvarlik, insonparvarlik, rostgo'ylik, hayolik, shafqat, burch, adolat, sovg'a, shuningdek, axloqiy me'yorlar va ularning ahamiyati haqida ma'lumot beradi.